41 3

- 80 -

Tl

383.7 * 10' 199,6 • 10^£

- 0.45

HM

Z togo wynika, ż* pływy spowodowane działaniem Słońca będę przeszło dwukrotnie anlejsze od pływów wywołanych dzla. łanie* Księżyca, a więc znaczni* większa aaea Słońca ze względu na swoję odległość wywiera znacznie -mniej sza działanie niz Księżyc. Podobne obliczenia możemy przeprowadzić w przypadku planet, lecz wywiereję one ledwie dostrzegalny wpływ na zjawisko pływów.

Jak juz powiedział i Aay pływ wypadkowy uzależniony będzie od wzsjeanego położenia Księżyca, Słońca 1 Ziemi /rys. 2.19/. Oeżeli Księżyc znajdzie się w nowiu lub w pełni, Oędzieay obserwowali pływ eyzygijny, czyli tzw. duży, przy czya odstęp czasu, jaki upłynie między Jed.nys nowlea e następny* wyniesie 29 1 1/2 dnia /podobnie między naetępujęcyal po sobie pełniami/. Woda wysoka jest wówczas suaę wysokości pływu księżycowego i słonecznego, a skok pływu będzie aaksyealny.

Pływ kwedraturowy, czyli aały, występ! kiedy Księżyc znajdzie się w 1 lub III kwadrze. Przy pływie kwadraturo-, wya, tea gdzie powetaje woda wyeoka pływu księżycowego wyetępi jednocześnie woda niska pływu słonecznego, któro zanlejtża wysokość pływu księżycowego wody wysokiej. Podobnie tsa, gdzie wyetępi ~woda niska pływu księżycowego, występ! woda Wysoka pływu słonecznego, które w tym przy-., padku nie pozwala na duże obniżanie się poziomu wody nis-klej.    V

Ni podstawie obserwacji stwierdzono jednak, że woda wysoka tyzygijne zwykłe nie występuje w momencie nowiu czy palni, podobnie jek woda kwadraturone w czasie I lub 1X1 kwadry. Zjawisko to szczególnie daje się . zauważyć przy pływach półdobowych* W rzeczywistości nony więc do czynienia z opóźnieniem pływu,np. eyzygijnyn wyrażajęcya alf w odstępie czasu Jaki upłynie między momentami pełni lub nowiu a momentem wyatępienia wyaokiej wody syzyglj-nej. Między pływem ayzygijnym a pływem kwadraturowya występuje pływ pośredni, który Jeet większy od pływu kwe-draturowegojlecz mniejszy od pływu syzygljnego*

Księżyc wykonuje całkowity obieg dookoła Ziemi w cięgu 27 dni 1 8 godzin* W cięgu 1 doby przesunie się więc po torze o wartość kętowę około 13°, co w mierzą czasowej wynosi około 52 minuty* Ziemia po swym torze. dookoła Słońca przesunie się w cięgu doby o około 1° / 360°/365 /, czyli dla obserwatora na Ziemi Księżyc w cięgu doby wyprzodze Słońca o około 12°* Spowoduje to* że momenty pływu wypadkowego będę znajdowany się między momentami kulminacji Księżyca i Słońpai Z uwagi na większę wartość pływu księżycowego w porównaniu z pływem słonecznym* w praktyce przyjęło się określać równice czasu poalędzy kulminację Księżyca na danym południku a momentami występienia wysokich wód jako odstęp księżycowy. V/ przypadku* gdy Księżyc kulminuje przed występlenlem wysokiej wody* namy do czynienia z opóźnieniem pływu* gdy zaś wypadkowa wodo wysoka wyetępi wcześniej niż kulminacja Księżyca nazywamy ten stan przyśpieszeniem pływu* Analizujęę    równanie

pływu zrównoważonego można wyjaśnić dalsze nierówności pływów* Jednę z Istotnych przyczyn jest zmiana odległości pomiędzy środkami Księżyca i Ziemi* Jaka zachodzi w cięgu miesięca syderycznego. Siła pływotwórcza Księżyca Jest więc około 40 proc* większa* gdy Księżyc znajduje się w perigeum aniżeli w apogeum* co ma bezpośredni wpływ na wartości skoków pływu* Nazywamy to miesięczna nierównością paralektyczną* Podobnie można rozważać zmiany odległości pomiędzy środkami Ziemi i Słońca,a ich efektem będzie nierówność o- okresie rocznym*