472

Macierzanka piaskowa — Mak polny 463

wienie i szerokość liści, kanciastość pędów, owłosienie, aromat itp.)- Oprócz tego spotyka się wiele mieszańców. Wszystkie te typy mogą dostarczać leczniczego ziela. Najlepszy^ suro wiec daje wymieniona macierzanka piaskowa, a obok niej macierzanka zwyczajna (Thyrnus pulegioides L.) o nieco wyższych łodygach i szarych, zwykle jajowatych listeczkach.

Przy zbiorze macierzanki dla olejkami należy zwracać baczną uwagę na jednolitość materiału roślinnego i jednorodność zapachu.

Surowiec. Ziele macierzanki — Hba serpylli FP III. Są to ususzone

ś

pędy zebrane w okresie kwitnienia. Łodygi czworokątne, lekko owłosione, żółtawe, fioletowo nabiegłe, grubości do 1 mm. Liście są drobne, słabo' podwinięte, barwy zielonej. Kwiaty liczne, barwy fioletowej zebrane w główkowate kwiatostany. Surowiec ma smak nieco palący, zapach silny, przyjemny. Zawiera olejek macierzankowy — Oleum Serpylli w ilości co najmniej 0,4%.

Powinien łatwo się kruszyć, a łodygi łamać z trzaskiem. Nie może zawierać grubych łodyg i pozbawionych liści. Wilgotność — najwyżej 11%. Zapotrzebowanie dość duże.

Zastosowanie. Macierzanka ma podobne zastosowanie jak tymianek. Ponadto używana jest w lecznictwie jako środek napotny i wiatropędny. We Francji stosowana jest jako lek nasercowy.

Zbiór. Ziele macierzanki otrzymuje się przez ścinanie ulistnionych kwitnących pędów. Nie wolno wyrywać całych kęp z korzeniami. Przed ususzeniem należy odrzucić zdrewniałe łodygi oraz oczyścić z domieszek igliwia i innych roślin. Suszy się jak surowce aromatyczne w temperaturze do 35°. Przy suszeniu nie przewracać ziela, gdyż liście łatwo się osypują; przy pakowaniu również trzeba zwracać na to uwagę. Z 4,5 kg świeżego ziela otrzymuje się około 1 kg suszu. Opakowanie daje się przynajmniej półszczelne. Przechowuje się w dziale surowców aromatycznych.

36. Mak polny — Papaver rhoeas L.

(Inne nazwy: mak dziki, mak zajęczy, mączek)

Rodzina: Makowate — Papaueraceae

Jest to ogólnie znany chwast jednoroczny zbóż ozimych, głównie pszenicy, o kwiatach dużych, delikatnych, jaskrawoczerwonych.

Surowiec. Surowcem są ususzone płatki kwiatowe — Pętała (Flos) Rhoeados. Płatki są cienkie, kruche, silnie pomarszczone i pofałdowane, barwy ciemnoczerwonej lub fioletowoczerwonej. Surowiec ma smak gorzkawy, śluzowaty; zapachu brak. Zawiera alkaloidy związane z kwasem mekonowym, barwnik — mekocyJaninę, śluzy i inne związki. Nie może być w surowcu płatków innego gatunku maku oraz łodyg, liści i obcych zanieczyszczeń. Zapotrzebowanie małe; zbierać na zamówienie.