395

386 Rośliny uprawne

natniałych, jak również obcych domieszek. Wilgotność — najwyżej 10%. W handlu spotyka siię także drugi surowiec — ulistnione młode, nie-zdrewniałe pędy — ziele szałwii — Hba Salviae lub szczyty pędów — Summ. Salviae,

Zastosowanie. Liście szałwii są powszechnie stosowanym środkiem leczniczym; używane są jako środek dezynfekcyjny i ściągający w chorobach

Rys. 90. Szałwia lekarska (Salvia oj fi-cinalis

o — kwiatostan; b — kwiat bez kielicha: c — owoce osadzone na dnie kwiatowym (bez okrywy kielicha)

gardła, dziąseł; do wewnątrz — przy biegunkach jako lek ściągający. Olejek jest silnym środkiem dezynfekcyjnym. Do wewnątrz nie może być przyjmo-. wany z powodu dużej toksyczności. Olejek szałwiowy jest płynem przezroczystym, żółtawym, silnie aromatycznym o smaku korzennym, palącym. Ma zastosowanie przy wyrobie eliksirów do zębów i środków leczniczych stosowanych w chorobach jamy ustnej.

W krajach Europy południowej i zachodniej szałwia stanowi przyprawę kuchenną i piekarnianą.

Wymagania klimatyczne i glebowe. Szałwia lekarska pochodzi z krajów śródziemnomorskich, gdzie występuje dziko na wzgórzach słonecznych i bogatych w wapń. Uprawy jej obejmują całą prawie Europę, sięgając daleko na północ. Na północy (np. w Norwegii) uprawiana jest jako roślina jednoroczna. W naszym klimacie na stanowiskach mniej odpowiednich szałwia wymarza nieraz podczas ostrych bezśnieżnych zim.

Uprawę szałwii prowadzi się zwykle jako trzyletnią; w warunkach wyjątkowo korzystnych plantacje jej trwać mogą do 5 lat. Wymaga stanowiska osłoniętego, ciepłego i słonecznego, wystawy południowej, gleby dostatecznie żyznej, zasobnej w wapń, średnio zwięzłej, w wysokiej kulturze i dostatecznie wilgotnej. Najodpowiedniejsze są rędziny, lessy oraz średnio ciężkie szczerki. Gleby zbyt lekkie, piaszczyste, ubogie w składniki pokarmowe oraz silnie zachwaszczone, jak również zbyt ciężkie i wilgotne są nieodpowiednie. Gleb podmokłych, kwaśnych szałwia nie znosi. Nie ma ona szczególnych wymagań pod względem następstwa plonów. Ze