DSCF0379

\

V.

wiska, jak również zezwolenie na zbiór roślin i grzybów objętych ochroną częściową, jeżeli zezwolenie dotyczy obszaru wykraczającego poza granice jednego województwa. Natomiast wojewoda na obszarze swego działania może zezwolić na pozyskiwane lub zbiór roślin i grzybów objętych ochroną częściową (tab. 4).

Od dłuższego czasu mamy do czynienia z niekontrolowaną, chaotyczną, a czasem wręcz rabunkową eksploatacją zasobów niedrzewnych w lasach. Handlem i skupem płodów runa leśnego zajęły się przypadkowe podmioty gospodarcze, często bez wymaganej rejestracji swojej działalności. Wynika to z nieprzestrzegania obowiązującego prawa, jak też z powodu licznych luk w prawie. Lasy Państwowe powinny mieć swój udział w pozyskiwaniu płodów runa leśnego. Można rozważyć eksperymentalne zorganizowanie skupu jagód i grzybów w wybranym Leśnym Kompleksie Promocyjnym (Kapuściński 2007). Brak też wiarogodnych informacji na temat rzeczywistego pozyskiwania tych surowców w lasach, a także danych określających stan ich naturalnych zasobów. Obowiązująca „Instrukcja urządzania lasu” (2003) nie nakłada obowiązku inwentaryzacji płodów runa leśnego. Szczegółowa inwentaryzacja roślin leczniczych i przemysłowych może być wykonywana na odrębne zlecenie (Kapuściński 2007).

W końcu lat 80. XX wieku przedstawiciele krajów europejskich zaniepokojeni wzrastającym stopniem uszkodzeń lasów i degradacji ekosystemów leśnych, jakie wywołane zostały nadmierną koncentracją zanieczyszczeń w atmosferze, a także klęskami żywiołowymi, podjęli próbę wspólnego działania na rzecz ochrony lasów Europy. Efektem tych działań jest inicjatywa znana jako Ministerialne Konferencje Ochrony Lasów w Europie (MCPFE). Współpraca ta została zapoczątkowana Konferencją Ministerialną w Strasburgu (1990 r.) i kontynuowana jest do chwili obecnej (Staniszewski 2007).

Konferencje te zwoływane co kilka lat stanowią kolejne etapy Procesu Ochrony Lasów w Europie (MPO-LE). Konferencja zorganizowana w 1993 r. w Helsinkach dała początek tzw. „Procesowi helsińskiemu”. Właśnie w helsińskiej rezolucji H1 sformułowano fundamentalną definicję trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej. Następne ministerialne konferencje odbyły się w Lizbonie (1998 r.) oraz w Wiedniu (2003 r.). W Wiedniu zapadła decyzja, że następna V konferencja Ministerialnego Procesu Ochrony Lasów Europy odbędzie się 5-7.XI.2007 r. w Warszawie, pod hasłem „Lasy dla lepszego życia”. Przygotowywana jest tzw. „Deklaracja Warszawska" w formie dwóch rezolucji. Pierwsza rezolucja „Drewno i energia” deklaruje wolę większego sięgnięcia po odnawialne źródła energii w tym leśną biomasę. Druga rezolucja „Las i woda” dotyczy roli lasu w kształtowaniu wodnego bilansu.

Wnioski

Na podstawie przedstawionego w referacie analitycznego materiału dotyczącego gospodarczych, ochronnych i społecznych aspektów zbioru i wykorzystania płodów runa leśnego można sformułować następujące wnioski:

•    Zbierane w lesie owoce, grzyby i zioła mają znaczącą gospodarczą wartość finansową.

•    Zbiór i eksport płodów runa leśnego powinna przejąć organizacyjnie i finansowo administracja Lasów Państwowych.

•    Warto rozważyć eksperymentalne zorganizowanie skupu owoców i grzybów na terenie wybranych Leśnych Kompleksów Promocyjnych.

•    Należy zobowiązać wszystkich kierowników punktów skupu płodów runa leśnego do przekazywania do GUS-u rocznej sprawozdawczości pod względem ilościowym, gatunkowym i wartościowym.

•    Wydaje się celowe dokonanie zmian przepisów dotyczących zawierania umów z nadleśnictwami na skup przemysłowy płodów runa leśnego polegający na tym, żeby umowę zawierał tylko kierownik skupu.

•    Należy zobowiązać kierowników skupu do przeprowadzania krótkich szkoleń ze zbieraczami z zakresu podstawowych zasad ochrony środowiska leśnego.

Literatura

1.    Barszcz A., 2007: Przepisy i zwyczaje w zakresie niedrzewnego użytkowania lasu w wybranych krajach europejskich. Postępy Techniki w Leśnictwie, nr 99.

2.    Barszcz A., 2006: Wpływ pozyskiwania leśnych surowców niedrzewnych na ekonomikę gospodarstw w Polsce. Fore-stry. Kraków.

29