działanie samych składników wody na ustrój; mogą one oddziaływać poprzez skórę jak również — składniki gazowe — poprzez drogi oddechowe (siarkowodór, radon, dwutlenek węgla). Tak np. badanię nad leczniczym działaniem bardzo często tu stosowanych wód chlorkowo-sodowych, przeprowadzone za pomocą radioaktywnych izotopów Na35 i Cl36, wykazały, że podczas kąpieli może zachodzić resorpcja tych jonów poprzez skórę; stwierdzone dobre wyniki kąpieli chlorkowo--sodowych na wegetatywny układ przypisuje się właśnie działaniu składników chemicznych tych wód. Właściwości lecznicze jodu, bromu i siarki są na ogół dobrze znane.
Zabiegi borowinowe, kąpiele w gęstej, gorącej papce oraz zawijania gorącą papką (Połczyn, Sopot), obok omówionego już efektu cieplnego, wpływają również swymi składnikami na chemizm skóry, zwłaszcza kwasami huminowymi o właściwościach jonowymiennych oraz właściwościami fizykochemicznymi, wywierają działanie ściągające na skórę, przyspieszają wessanie wysięków, a kwaśny odczyn zabiegu borowinowego ma działanie bakteriobójcze.
Przeciwwskazaniem do leczenia uzdrowiskowego chorób pourazowych i ortopedycznych są przede wszystkim:
a) ostre stany zapalne nieswoiste narządów ruchu;
b) bardzo wysokie ciśnienie krwi;
c) pewne choroby z zakresu chorób narządów wewnętrznych: daleko posunięta miażdżyca, czynna gruźlica itp.
Uzdrowiskami szczególnie zajmującymi się leczeniem chorób układu ruchu, a więc rehabilitacją przy jego dysfunkcji, są: Busko, Ciechocinek, Cieplice, Inowrocław, Iwonicz, Kołobrzeg, Jastrzębie, Lądek, Połczyn, Sopot, Świnoujście. W Polwicy pod Zaniemyślem k. Poznania nawiercona woda termalna o temp. 39°C w punkcie wypływu i o zawartości 9000 mg NaCl będzie również stanowiła bardzo potrzebne tworzywo lecznicze.
%
Jednym z ogniw w procesie kompleksowej rehabilitacji inwalidów jest rehabilitacja zawodowa, której celem jest zapewnienie człowiekowi poszkodowanemu odpowiedniej pozycji w społeczeństwie, opartej o najpełniejszą realizację faktu przydatności społeczno-zawodowej i rodzinnej.
Kalectwo wynikłe z przewlekłej choroby lub z wypadku najczęściej pozbawia człowieka możliwości dotychczasowej pracy zawodowej, odsuwając go tym samym od szeregu dziedzin życia społecznego. W następstwie tej sytuacji powstają liczne kompleksy i załamania, utrudniające w dużym stopniu właściwy przebieg rehabilitacji. Kalectwo ma dalekosiężne skutki i konsekwencje socjalno-ekonomiczne, zakłócające stosunki społeczne człowieka poszkodowanego oraz naruszające jego równowagę psychiczną.
Z tego też względu im wcześniej człowiek poszkodowany będzie poinformowany o możliwościach i korzyściach, jakie daje rehabilitacja zawodowa, im wcześniej zasygnalizuje mu się właściwą drogę powrotu do pracy i nową formę ukierunkowaniu zawodowego, tym łatwiej i prędzej, mając zapalone owe „zielone światła", zaakceptuje kalectwo i zmobilizuje się do aktywnego udziału w procesie rehabilitacji zarówno leczniczej, jak i psychicznej oraz socjalno-zawodowej.
Osobą, od której inwalida oczekuje „pierwszej pomocy" i wstępnych informacji w rozwiązywaniu otaczających go nowych problemów wynikłych z kalectwa, jest lekarz, do którego inwalida trafia w pierwszej kolejności z powodu swych dolegliwości. Lekarz więc pełni równocześnie funkcję informacyjną w zakresie spraw socjalno-bytowych i zawodowych, orientując inwalidę w realnych perspektywach i możliwościach włączenia go w normalny bieg życia społecznego i zawodowego. Tym samym więc lekarz przyczynia się do- osiągnięcia lepszych wyników rehabilitacji w ogóle, a w szczególności do pełnej i pozytywnej realizacji zadań rehabilitacji zawodowej.
Uprawnienia, jakie daje nasze ustawodawstwo inwalidom w zakresie zatrudnienia i usług oraz świadczeń socjalnych, będą przedmiotem podanych niżej informacji.
PODSTAWOWE WIADOMOŚCI O ZATRUDNIENIU INWALIDÓW
Zasadniczym dyspozytorem i koordynatorem w sprawach zatrudnienia inwalidów oraz świadczeń socjalnych na rzecz inwalidów są Zespoły Opieki Zdrowotnej. Zespoły te prowadzą rejestr inwalidów na swym terenie.
Podstawą ujęcia w rejestr inwalidów' i korzystania z wszelkich uprawnień jest stwierdzenie inwalidztwa na zasadzie orzeczenia Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia (KIZ). Komisje te oceniają stopień utraty zdolnoś-
155