4 7

142 J. Weiner

aktywnością ruchową i SDA (por. rozdz. 3.3). Według cytowanych autorów, u Spiza americana EMR wynosi 72,3 kJ/dobę, (17,26 kcal/dóbę).. Podstawiając dane z Tab. 3.4.1 do wzoru (4) otrzymujemy:

DEB~72l,3/100X(37,5X l-j-6,5 X 1,0 + 12,4X1,3 ~h..4-6,0X6,0) = 101,8 kJ/dobę

Pokaźną część budżetu energetycznego, zwłaszcza u małych zwierząt stałocieplnych, mogą stanowić wydatki na termoregulację. Obliczenie tych kosztów -jest zwykle dość skomplikowane. Tutaj możemy, --podać, tylko bardzo uproszczony sposób uwzględniania tej składowej budżetu.

Z rozdziału (3.3) pamiętamy, że dodatkowy wydatek energetyczny ponoszą zwierzęta stałocieplne wtedy, gdy temperatura otoczenia. spada poniżej tzw. temperatury krytycznej, oraz, że koszt ten jest liniowo proporcjonalny do temperatury otoczenia. Wiemy też, że nachylenie krzywej opisując^ej tę zależność dobrze koreluje ałlometrycznie z ciężarem ciała. Znając więc ciężar zwierzęcia, temperaturę jego ciała (w; braku

Tabela 3.4.1.

Budżet czasowy samca Spiza americana w okresie lęgowym

Czynność	% doby	Współczynnik energetyczny (XEMR)
Spoczynek nocny	37,5	1,0
Spoczynek w dzień	6,5	1,0 . -
Żerowanie	12,4	1,3
Śpiew	31,7	l',l
Zaloty, utrzymanie samicy	5,5	1,7
Obrona terytorialna	0,3	2, D
Dalekie loty	6,0	6,0

tej ostatniej danej nie pomylimy się bardzo, przyjmując że temperatura ciała ssaków wynosi 37°C, a ptaków 40°C), a ignorując inne czynniki modyfikujące koszty termoregulacji, możemy obliczyć całkowity metabolizm zwierzęcia w warunkach standardowych, w danej temperaturze otoczenia (por. rozdz. 3.3, równanie (3) i Tab. 3.3.1):

M(ta) = OcW0X(tb— ta)    (5)

Same wydatki na termoregulację wynoszą: [M(ta) — BMR] i właśnie taką poprawkę należy dodać do budżetu. Sposób ten pomija zupełnie, .kompensację wydatków termoregulacyjnych przez inne składowe budżetu. Mimo to, w przypadku drobnych ssaków i ptaków, oszacowanie kosztów termoregulacji powyższym sposobem może być wystarczająco dokładne. U dużych zwierząt (ssaki kopytne, drapieżne) koszty termoregulacji można pominąć całkowicie, bez ryzyka popełnienia większego błędu. To samo dotyczy ssaków i ptaków średniej wielkości w okresie lata.