536

Wrotycz pospolity    527

naturalnej lub w suszarni ogrzewanej w temperaturze do 45°. Surowiec należy suszyć starannie, gdyż niedosuszony łatwo pleśnieje. Po ususzeniu pakuje się do mocnych toreb i przechowuje w dziale surowców obojętnych.

79. Wrotycz pospolity — Tanacetum vulgare L.

Syn. Chrysanthemum tanacetum Beresch., Ch. vulgare Karsch.

(Inne nazwy: wrotycz swojski, mlecznica, piżmo)

Rodzina: Złożone — Compositae Roślina trująca!

Jest to bylina rosnąca dość pospolicie na przychaciach, miedzach, brzegach lasów, zaroślach, nieużytkach, czasem na wzgórzach lub brzegach rzek. Tworzy wysokie do 1,5 m kępy o dużych liściach pojedynczo lub podwójnie pierzastosiecznych i brzegach piłkowanych. Na wierzchołkach łodyg prosto wzniesionych i sztywnych, znajdują się podbaldachy żółto-pomarańczowych koszyczków kwiatowych, płaskich jak guziczki. Kwitnie od lipca do października. Roślina ma charakterystyczny dość silny zapach i gorzki smak.

Surowiec. Surowcem jest kwiat wrotyczu pospolitego— FI. (Anth.} Tanaceti vulgaris. Są to ususzone koszyczki kwiatowe zebrane w początkach kwitnienia. Mają one kształt kolisty, spłaszczony, lekko miseczkowaty. Kwiaty mają barwę ciemnożółtą i osadzone są na płaskim osadniku. Dopuszczalna długość szypułek wynosi do 3 mm. Surowiec ma smak korzenny, zapach kamforowy, swoisty. Zawiera jako ciała czynne: olejek, gorzką substancję — tanacetynę, bliżej nieznany glukozyd — podobny do śan-toniny i inne.

Nie może być w surowcu koszyczków zbrunatniałych, pokruszonych i innych części rośliny. Wilgotność — najwyżej 12%. Zapotrzebowanie średnie.

Często zbiera się na zamówienie ziele wrotyczu — Hba Tanaceti. Są to> ususzone szczyty pędów zebrane na początku kwitnienia.

Zastosowanie. Wrotycz stosuje się w lecznictwie jako lek czerwiogub-ny i moczopędny. Olejek jest silnie trujący. Wrotycz ma właściwości owadobójcze.

Zbiór. Ziele wrotyczu stanowią podbaldachy kwiatowe ścięte z kilkunastocentymetrową ulistnioną łodygą w okresie początkowego kwitnienia roślin. Przekwitaiące koszyczki łatwo się rozkruszają.

Częściej poszukiwane są same kwiaty wrotyczu, które otrzymuje się przez obcięcie z baldachów pojedynczych koszyczków z bardzo krótkimi szypułkarńi. Obrywanie ręczne nie powinno być stosowane, gdyż szypułki są mocne i nie dadzą się równo urywać.