566 2

Dla przykładu, cienienie cząstkowe tlenu w powietrzu wynosi 0.2 • 10' Pa. więc w jednym litrze wody o temperaturze 20*C rozpuszcza się 0,006 dlii⁹ tlenu (warunki normalne), azotu natomiast 0.013 dm\ W wodzie stosunek objętościowy tlenu do azotu wynosi więc I : 2. zamiast jak w powietrzu I : 4. Czytelnik domyśli się. jakie to ma znaczenie dla życia w wodzie.

Jako miarę ilości gazu rozpuszczonego w cieczy podaje się po prostu ciśnienie cząstkowe lego gazu w warunkach równowagi, co jest dopuszczalne przy stałym ciśnieniu oraz stałej temperaturze.

Wracając do wymiany gazów w płucach, podczas wdechu do płuc dostaje się około 0.5 dm¹ powietrza. Z tego 0.12 dm' pozostaje w przestrzeni martwej (drogach oddechowych: tchaw icy, oskrzelach, oskrzelikach). pozostałe 0.38 dm' miesza się z powietrzem zaległym w- przestrzeni czynnościowej płuc. Skład powietrza w pęcherzykach różni się w związku z tym od składu powietrza atmosferycznego. Także powietrze wydechowe zmienia skład w stosunku do pęcherzykowego, miesza się ono bowiem z powietrzem w przestrzeni martwej, /mniejsza się stężenie CO,, a zwiększa 0_:.

W' tabeli 17.2 podano dla porównania ciśnienia cząstkowe gazów w powietrzu atmosferycznym, pęcherzykowym, wydechowym oraz we krwi tętniczej i żylnej.

Tabela 17.2

Ciśnienie cząsteczkowe gazów oddechowych u powietrzu atmosferycznym, w pęcherzyku płucnym, u gazie wydychanym. we krwi żylnej i tętniczej

Rodzaj ra/u	Powietrze atmosferyczne		Pęcherzyki płucne		Gaz wydychany		Krew Żytna		Krew tętnicza
	kPa	mm Hg	kPa	mm lig	kPa	mm lig	kPa	mm Hg	kPa	mm Hg
	21.0	158	13.3	100	13.4	116	53	40	13.7	95
CO.	0.01	0.3	5.3	40	43	32	6.1	46	53	40
N,	79.4	5%	76.4	573	753	565	76.4	573	76.4	573
HjO	0.76	5.7	6.3	47	63	47	63	47	63	47

Ciśnienie cząstkowe pory wodnej nic zmienia się w płucach i krwi. gdyż jest to para nasycona, której prężność od objętości nie zależy.

Porównanie ciśnień cząstkowych gazów oddechowych w powietrzu atmosferycznym. płucach i krwi pozwala uzasadnić kierunek dy fuzji tych gazów. Kierunki wymiany gazowej, uwarunkowanej różnicą ciśnień cząstkowych, przedstawiono schematycznie na ryc. 17.8.

Szy bkość dyfuzji gazów z pęcherzyków do krw i wyraża się strumieniem objętości óV/ói gazu dyfundującego przez błony pęcherzyków i ściany naczyń do krwi. Przyjmuje się. że strumień objętości dyfundującego gazu jest proporcjonalny do różnicy ciśnień cząstkowych gazu w pęcherzykach p_A i w naczyniach włosowatych P_C czyli:

^7 *1>JPa-Pc)    (17-11)

566