720 721

*» IMriaat jako okupieniu komórek me/oderrmiIny eh. zróżnicowanych na kom>«rki odnacM (lawicniMoe materiały zapasowe) i komórki embrionalne. t których jw*'UitK' prnwia kolonia Do takiego zespołu dołączają komórki dmhnmlM. które odrywąją tą od naskórka i prze węd rowują do funikuluaa. Zayoh komórek meto- i endodermałnych wypadają do celomy i różnicują się • wicarw kowale unik tury . zawierające wewnątrz komórki odżywcze i embrionalne łatceodennałne i cktodermałnek a na zewnątrz grubą otoczkę wykształconą » komo rek ektodennałn.wh (ryc 262C). U części mazywiołów słodko-auhiwk powitają siatobłasty pływające, z otoczką bardziej skomplikowaną, nąpącą koanory powiel rznę i oskórkowe kolce (ryc. 262 B). Po rozpadzie się kolonu, itslobksitj zimują i z komórek embrionalnych na wiosnę powstaje nowa kaktusa Układ pokarmowy i naskórek powstają z komórek embrionalnych cksodermalnych. a nabłonek celomatyczny z komórek mezodermalnych.

Hiberoakułe są pączkami, oderwanymi od kolonii i pokrytymi grubą osłoną cakórkową.

Okresowo, a szczególnie u starzejących się kolonii, występuje rozmnażanie pkwwc Muywioły są jajorodne i żyworodne. U gatunków żyworodnych jaja roamjąyą ssę w uwypuklrnsach tułowia zawierających celomę, komorach lęgowych (ooccsachk U gatunków jajorodnych częsta jest opieka nad potomstwem, jągi langąi uę w gono/ooiduch albo workowatych w puk leniach ścian y ciała.

Jąi łnudkąą rshowcu promu ni n Powstaje celoblustula. U niektórych wtołów morskich cełoblastula drogą pączkowania wytwarza cclob-fasnalr potomne, pwrwiacpo i dalszych rzędów, co jest szczególnym rodzajem pnhrmhmma w wyniku której z jednego zarodka mogą powstać setki potomnych osobników Gaatrułacja zachodzi przez delaminację lub imigrację.

Z ją nykpąją się larwy bardzo różnic zbudowane, zależnie czy ms/ywioł jest ryworodny czy jąoroday. a w tym ostatnim przypadku czy opiekuje się poloaasrwcm Larwy aą planktonowe

l gatunków żyworodnych i opiekujących się potomstwem larwy są ledto-tropowe, mc mają zawiązka układu pokarmowego, albo mają niefunkcjonalny jago mwiązek Pływają przy pomocy rzęsek. Są w całości orzęaione. albo r/ęski mają ugramcsosK do określonych pól i zróżnicowane w wielkości. Większość larw mu szczytowy narząd zmysłowy, z pękiem długich rzęsek i narząd adhsrijay. za pomocą którego, po zakończeniu planktonowego trybu żyda, pnjcagąi uę do podłoża. Larwy lecitotropowe prowadzą krótkie życie phaklMosc. szybko opadają na dno zbiornika urodnego i w wyniku skom-gfckowwaąj mctsmnrfnry wykształcają się w ancesirulę U larw me mających zawmzka układu pokarmowego, definitywny układ pokarmowy rozwija się • rhhzouy sposób, jak w pączkach powstających na polipidach.

U mchczujuh msrywsołnu morskich, nie opiekujących się potomstwem, z jąps wyiega uę fesnra pftsaktotropowa. zwana cyfouaatrm. w podstawowej stpasag astfałspenuj przypominająca trochoforę. ale me mająca na rządku wydalaKzych (jratoadiydmij U gatunków mających taką larwę gasi-nśkscja znehodai przat dhmsaąę. 4 komórki dzielą ssę mitozami stycznymi

jo powierzchni celoblusiuli, dwie polomne wewnętrzne komórki przeznaczone /ostają nu mezodermę, u 2 na endodermę. Z presumptywnych komórek endodermałnych rozwija się funkcjonalny zawiązek układu pokarmowego i larwa odżywia się planktonem. Larwa jest bocznie spłaszczona, ma kształt trójkąta. Prócz zawiązka układu pokarmowego ma szczytowy narząd zmysłowy, w postaci płytki złożonej z szeregu komórek zmysłowych z długimi rzęskami. Niżej ma pierścień rzęsek, oddzielony od narządu szczytowego płytkim rowkiem i dwukla-pową chitynową skorupkę. W dolnej części ciała larwy występuje narząd czepny, zwany workiem adhezyjnym i dolny narząd zmysłowy, w postaci zagłębienia wysłanego komórkami zmysłowymi, który kontroluje jakość podłoża, na którym przyczepia się larwa po zakończeniu planktonowego trybu życia. Cyfonaut, po przyczepieniu się do podłoża, przechodzi skomplikowaną metamorfozę, połączoną z rozkładem narządów larwalnych, w tym także histolizie podlega larwalny układ pokarmowy. Dalsza morfogeneza przypomina rozwój pączka na polipi-dzie, układ pokarmowy powstaje z komórek ektodermalnych, a mięśnie i nabłonek celomutyczny z presumptywnych komórek mezodermalnych.

W sumie trzeba podkreślić, że w ontogenezie mszywiołów, tak w trakcie rozmnażaniu bezpłciowego przez pączkowanie czy tworzenie przetrwalników, jak i w trakcie rozmnażania płciowego, nie występuje ciągłość zachowania warstw zarodkowych, co jest unikalne w obrębie trójwarstwowców.

REGENERACJA

Zdolności do regeneracji u mszywiołów są szczególnie duże, co wiąże się / opisaną nieciągłością zachowania warstw zarodkowych w ontogenezie. W\ stępują dwa rodzaje regeneracji. Regeneracja przypadkowa (częściowa) polega na odtwarzaniu części wysuwalnych polipidów, czy całych polipidów, po przypadkowym ich oderwaniu. Regeneracja fizjologiczna (zupełna) związana jest z opisaną już wyżej wymianą poszczególnych polipidów w koloniach, szczególnie dłużej niż. rok żyjących. W tym ostatnim przypadku regeneracja może się powtarzać wielokrotnie.

SYSTEMATYKA

Mszywioły rozdziela się na 3 gromady, w zależności od występowania epi-stomu. kształtu lofoforu i typu połączeń pomiędzy polipidami w kolonii.

Gromada: podkówczaki — Phylactolaemata

Synonim: Lophopoća

Diagnoza ms/ywioly / polipidami mającymi epistom; lofofor podkowiasty.

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA

Gromada obejmuje kilkadziesiąt gatunków mszywiołów żyjących w wodach słodkich.

721