768

Źródłem H* jest kwas mlekowy, który wytwarza się w procesie glikolizy.

Przewlekłe procesy zapalne z nasiloną fagocytozą prowadzą do uszkodzenia tkanek. w wyniku oddziaływania wolnych rodników, które opuszczają fagocyty. Wy. raźne zmiany spotyka się w suwach, gdzie następuje depolimeryzacja kwasu hialu-ronowego. McCord wykazał ochronną rotę SOD w stanach zapalnych stawów Używana w reumatologii penicy loamma działa jako zraiatacz wolnych rodników.

Drugim elementem udziału wolnych rodników w procesach zapalnych jest ich obecność w procesach przemiany eikozanoidów.

Aktywne postacie tlenu są zdolne modulować aktywność limfocyumą. Wykazano. że hamują one aktywność T limfocytów, a SOD przywraca ją do normy. Aktywne postacie tlenu ograniczają migrację makrufugów (MIF) oraz czy nnik chemotak tyczny w stosunku do granułocytów obojętnochlonnych. Modulacja przemian kwasu arachidooowego połączona jest z układem immunologicznym, ponieważ prostagiandyny (końcowy produkt przemian) i produkty lipooksygenazy (leukotrie-ny) są potencjalnymi immunomodulatorami. Dowiedziono udział reakcji wolnorod-nikowych w rozwoju i sy mptomach chorób tkankowych, takich jak: mwuJi/is, ar-thritis i fibrosis.

2. Substam/r Jratmące ściany naczyń (monocyty. limfocyty T. płytki krwi) ułatwiają proces miażdżycy (uszkodzenia nabłonka). Reakcje wolnych rodników z PUFA w surowicy i ścianie naczyń są też źródłem takich substancji - nadtlenków lipidów. Wykazano obecność nadtlenków lipidów w zmienionych miażdżycowo aortach. Gromadzą się one we frakcji LDL i VLDL. a nie HDL. Nadtlenki lipidów są cytotoksycznc. hamują ruchliwość makrofagów. stanowią czynnik chcmouk-tyczny dla monocytów. stymulują cstryfikację cholesterolu. ułatwiając tworzenie się komórek piankowych i stwarzając warunki dla aterogenezy Oksydacyjną hipotezę powstawania miażdżycy zaproponował Steinberg wtaz z noblistami Goldstei nem i Brownem, którzy wykry li nowy typ receptora ..zmiataczowego" dla zmodyfikowanych chemicznie lipoprotem. Przyjmuje się, że przez receptory zmiatac/owe (niekontrolowane) makrofagi. zlokalizowane w ścianie naczyń, przejmują zmodyfikowane przez wolne rodniki IJ)L (oa-LDL). Makrofagi przekształcają się wtedy w komórki piankowe naładowane lipidami, które stanowią jeden z głównych składników blaszki miażdżycowej.

HiptrthoUsteroitmia. która prowadzi do zwiększonego gromadzenia LDL w przestrzeni międzykomórkowej, jest jednym z czynników ryzyka miażdżycy. Nadtlenki lipidów hamują powstawanie prostacykłiny w przemianach eikozano-idów. Powoduje to wzrost syntezy tromboksanu TXA_r, wzrost agregacji trombocy-tów, co sprzyja zmianom miażdżycowym. Ponadto, wolne rodniki pobudzają fosfo-lipazę A_:: zwiększa się uwalnianie substralu prostacykłiny - fosfolipidów błon. Właściwości takie mają również egzogenne nadtlenki, na przykład pochodzące ze spożycia nieświeżych tłuszczów. Wolne rodniki makty wują osoczowy inhibitor ela staży: tkankowa ciastaza ścian naczyń jest aktywowana - poprzeczne w iązania ela-styny są przerwane, a lizyna reaguje z produktami peroksydacji lipidów w osoczu i ścianie, tworząc nierozpuszczalną lipofascynę i ccroidy. Rola wolnych rodników w miażdżycy może dotyczyć choroby wieńcowej: McCord sugeruje, że w chorobie

768