82,83 3

Po wyuczeniu tych pozycji najlepszym ćwf warg jest dobitne wymawianie samogłosek: a, Ćwiczenie to należy łączyć z ćwiczeniami fonii

(por. str. 39).

Przy wykonywaniu wszystkich ćwiczeń istr nieczność obserwowania układów warg w szczególnie gdy dzieci mają trudności z którejś samogłoski. Oto układy warg przy wyr samogłosek.

-O O o <=>

o

o

u

K>«. 24.

Kolejnym ćwiczeniem jest zabawa Króliki. I] kucają trzymając w rękach ntarcltcwki. ściskają \ mocniej niż przy wymawianiu samogłoski u i I rają je (usta są jak „zasznurowane''), potem j>ii wają wargi w lewą i w prawą stronę. Należy zw uwagę, by nic pomazać dolną szczęką (nic r brodą) — chodzi przecież o to, by były to ruchy ■ nawet jeśli aą one minimaluc.

Podobne ćwiczenie można wykonać bez ścią kącików ust, ruclty warg w lewo i w prawo jak v Tu także nic wolno poruszać dolną szczęką.

I)o tej serii ćwiczeń należy również uadym-inu liczków. Łączy się ono z ćwiczeniami od decho (por. str. 25). Kolejnym ćwiczeniem jest uirżymy¹ przy pomocy warg specjalnego patyczka lub zakorl ncj rurki. Wdech i wydech kącikami ust. Dla zwi<

;u patyk lub rurkę można obciążyć plasteliną, iminować oddychanie przez nos, należy za-[itordrzu. Pomocniczym ćwiczeniem (szczególnie w>wie spółgłosek /, /', v, t>') jest nakładanie zębów na dolną wargę i wydmuchiwanie Odmianą tego ćwiczenia jest nakładanie wargi na dolną i dolnej na górną (bez dmuchz-

ym ćwiczeniem warg jest parskanie i cmokanie, t jc zabawa Kwiki. Dzieci dobierają się parami a granej melodii biegają po sali jedno za drugim i woźnica połączeni lejcami). W jednej przerwie akompaniamentem koniki parskają (przez 'anic ust w drgania), w drugiej — woźnica cmoka. [konik biegi dalej. (W początkowej fazie ćwiczenia izycicl musi podpowiadać dzieciom, które mają luh cmokać). Po kilkakrotnym powtórzeniu dokonać zmiany w parach dzieci, by każde miało iwość wykonania obu ćwiczeń. Należ)- je łączyć ćwiczeniami logoiyonicznymi. ić trudnym ćwiczeniem jest unoszenie wargi górnej y zaciśniętych szczękach (widoczne są tylko zęby ), a następnie .opuszczanie wargi dolnej (wi-c tylko zęby dolne).

(\oiczemc jeżyka

Język jest najbardziej ruchliwym narządem mownym, przy jego udziale powstają prawie wszystkie spółgłoski (oprócz p, b, vi, p., f, e), odgrywa też ogromną rolę przy wymawianiu samogłosek.

Ćwiczenie języka rozpoczyna się od dużych ruchów na zewnątrz jamy ustnej, aby dziecko mogło jc dokładnie obserwować w lustrze i ewentualnie poprawić błędne wykonanie. Muszą być zachowane przy tym podstawowe warunki higieniczne — czyste, umyte buzie, by

83