AGF00038

2. Alkoholiza bezwodników

Alkoholizę bezwodników stosuje się jako metodę otrzymywania estrów najczęściej wówczas, kiedy bezwodnik jest łatwo dostępny i tani. Te warunki spełniają bezwodnik octowy i benzoesowy. Podczas acylowania bezwodnikiem jego połowa jest niewykorzystywana, co zmniejsza wydajność atomową reakcji. Bezwodnik octowy jest używany, np. do otrzymywania aspiryny, czyli kwasu acety losalicylowego.

OH COOH

+ CH3COOCOCH3

h₂so„

- AcOH

aO-COCH, COOH

kwas salicylowy bezwodnik octowy

H + Ac₂0

aspiry na (100%)

ZnClj

tw., - AcOH

octan /-butylu (57%)

/-butanol bezwodnik octowy

Bezwodniki przyrządzane in situ z AZacytowanych aminokwasów są często wykorzystywane w syntezie peptydów.

3. Alkilowanie soli kwasów karboksylowych

Na sole kwasów karboksylowych działa się odczynnikami alkilującymi (halogenkami alkilowymi lub estrami kwasów sulfonowych). Metoda ta jest ograniczona do pochodnych zawierających 1° reszty alkilowe.

pentanian sodu jodek metylu    pentanian metylu

(walerian sodu)    (walerian metylu)

Alkilowaniu poddaje się często sole kwasów karboksylowych z 3° aminami.

4. Addycja kwasów karboksylowych do alkenów

W wyniku przyłączenia kwasów karboksylowych do podwójnego wiązania alkenów tworzą się estry. W ten sposób otrzymuje się, np. estry t-butylowe znacznie łatwiej niż innymi metodami.

kwas octowy    izobuten    octan /-butylu (95%)

Reakcją estryfikacji nazywa się syntezę estrów

w wyniku działania kwasu karboksylowego na alkohol. Wymaga ona obecności silnego kwasu jako katalizatora. Została odkryta w 1895 r. przez Emila Fischera i Spiera: powszechnie jest znana jako estrykacja Fischera.

Emil Fischer (1852-1919), ur. w Euskirchen (Niemcy); doktorat w Strasburgu u Bayera; profesor uniwersytetów w Erlangen. Wiirzburgu i Berlinie; nagroda Nobla w 1902 r.; pierwsza nagroda Nobla przyznana z dziedziny chemii.

H*

RCOOH + HOR' ===== RCO-OR’ + HOH

kwas karboksylowy alkohol    ester

3