I. Zakres stosowania:
Urządzenie ZIR-4 stosuje się jako element powierzchniowego odprowadzenia spływów opadowych z dróg pozamiejskich, zwłaszcza w terenie otwartym podlegającym ochronie krajobrazowej lub w obszarach o wartościowym krajobrazie, jeśli prognozowane stężenia zawiesin ogólnych w wodach dopływających do urządzenia przekroczą wartość dopuszczalną: Zd > 50 mg/1.
Urządzenie ma skuteczność minimalną około 80%, a zatem przy Zd < 250 mg/1 może działać samodzielnie i nie wymaga współpracy z innymi urządzeniami oczyszczającymi.
Generalną zasadą kształtowania geometrycznego powierzchni zewnętrznej tego urządzenia jest naśladowanie otaczających, naturalnych form rzeźby terenu, tak aby umiejętnie wkomponować je w krajobraz. „Oczko wodne” na dnie stawu powinno być ozdobą krajobrazu.
Urządzenie ZIR-4 należy lokalizować w miejscu przewidzianym dla połączenia lokalnego systemu odwodnienia powierzchniowego odcinka drogi z odbiornikiem zewnętrznym, przy czym należy uwzględnić warunki spływu wód opadowych z jezdni, usytuowanie niewelety jezdni względem przyległego terenu i możliwości odprowadzenia wód do odbiornika. Z reguły lokalizacja urządzenia wymaga wydzielenia dodatkowego terenu przez miejscowe rozszerzenie pasa drogowego.
W przypadku konieczności instalacji bariery ochronnej zaleca się przesunięcie wewnętrznej krawędzi urządzenia poza teren zajęty pod barierę i odpowiednie uszczelnienie powierzchni terenu pod barierą.
Wybór lokalizacji urządzenia powinien uwzględniać możliwość dostępu do niego w celu wykonania prac konserwacyjno-remontowych i ewentualnie mechanicznego koszenia traw; zaleca się projektowanie dojazdowej drogi technologicznej o szerokości 2,5-3,0 m z końcowym odcinkiem położonym na dnie zbiornika.
3.
Podstawowymi elementami konstrukcyjnymi urządzenia ZIR-4 są:
a) sztuczne, owalne zagłębienie terenu o wyraźnie rozpoznawanym dnie i skarpach,
b) umocnienie powierzchni najniższej części dna stawu, gdzie osadzają się zanieczyszczenia,
c) powierzchniowa warstwa torfu obsiana trawą umieszczona w w wyższej części dna formie stawu, w którą wsiąkają ścieki opadowe z drogi, oczyszczając się jednocześnie i poniżej której powinna być warstwa filtracyjna z piasku lub warstwa chłonna z tłucznia owinięta geowłókniną, z ewentualnym drenażem (np. z rur PCW średnicy 10-20 cm) w przypadku nieprzepuszczalnego podłoża gruntowego.
W przypadku zlokalizowania dna urządzenia ZER-4 w odległości mniejszej niż 9,0 m od krawędzi jezdni zaleca się zastąpienie warstwy torfowej warstwą torfowo-piaskową lub alternatywnie, w celu zabezpieczenia przed zniszczeniem delikatnej warstwy torfu przez pojazdy drogowe - oddzielenie urządzenia od jezdni drogowej barierą ochronną.
Urządzenie ZIR-4 jest jednocześnie urządzeniem odwodnienia drogi i urządzeniem oczyszczającym. Zakłada się, że obliczeniowa woda spływająca na dno stawu wsiąka w części w warstwę torfową a ewentualne odprowadzenie nadmiaru wód podziemnych odbywa się za pomocą przelewu (w formie rowu, ścieku itp.) oraz za pomocą drenażu. Własności infiltracyjne i wymiary warstwy torfowej, filtracyjnej i chłonnej powinny być tak dobrane, aby warstwa torfowa była stale porośniętą trawą. Niższa część dna stawu powinna być stale wypełniona wodą, co osiąga się przez wybór odpowiedniego jego umocnienia i uszczelnienia.
220