86 2

86 2. Dermatolog*

Niegroźne znamiona barwnikowe mają następujące cechy charakterystyczne: z reguły są symetryczne, odgraniczone od skóry wyraźnym brzegiem, mają jednolite zabarwienie i są małe, tzn. ich średnica wynosi około 5-10 mm. Jeżeli znamię odbiega od tej charakterystyki, możemy mieć do czynienia ze zmianą złośliwą lub stanem poprzedzającym jej powstanie, który według reguł ABCD wyróżniają następujące cechy: A - asymetryczna budowa, B - nieostre odgraniczenie, C - niejednolite zabarwienie i D - nietypowa wielkość.

4.16.1. Znamiona naskórkowe

Brodawki łojotokowe (\/errucae seborrhoicae) występują bardzo często, prawie u każdego, zwłaszcza w drugiej połowie życia. Ich liczba może wynosić od kilku do kilkunastu. Na początku rozwijają się lekko brązowe, matowe, ostro odgraniczone plamy, które szybko rosną i stają się wyczuwalne. Brodawki łojotokowe mogą osiągać wielkość kilku centymetrów i wysokość kilku milimetrów, występują w zabarwieniu od ciemnobrązowego do czarnego. Często jednocześnie występuje słoneczna ela-stoza (elastosis actinica). Są to nieregularne, bro-dawkowate powierzchnie, pokryte tłustymi nawarstwieniami zrogowaciałego naskórka, rozszerzone mieszki włosowe i częściowo czopy rogowe. Wyglądają jakby były doklejone, w dotyku są gładkie (tłustawe). Brodawki łojotokowe nie ulegają zezło-śliwieniu, dlatego ich usunięcie z medycznego punktu widzenia nie jest konieczne, jednak są zmianami szpecącymi.

Określenie „naskórkowe barwnikowe zmiany skórne” wskazuje, iż są one umiejscowione prawie wyłącznie w naskórku i powoduje je barwnik (melani-na), względnie komórki barwnikowe (melanocyty). Pojęcie to obejmuje wiele zmian skórnych: piegi (ephelides), plamy koloru kawy z mlekiem (cafe au lait), plamy soczewicowate (lentigo simplex), plamy soczewicowate starcze (lentigo senilis) i brodawki łojotokowe (t/errucae seborrhoicae). Cechą wspólną tych zmian jest wzrost liczby melanocytów lub zaburzenia wytwarzania melaniny.

4.16.2. Znamiona barwnikowe naskórkowe

Piegi: jedni je lubią, inni nie znoszą. Mogą być powodem dumy lub zacięcie być zwalczane.

Piegi powstają lub ciemnieją szczególnie w wynik działania promieni słonecznych. Piegi to drobne ostro ograniczone przebarwienia na partiach skó'. wystawionych na działanie promieni słonecznym Szczególnie często spotykamy je u osób tzw. typu celtyckiego o rudych włosach, jasnej skórze i jasnych, przeważnie niebieskich oczach. Piegi nie są spowodowane namnażaniem się melanocytów, ale zaburzeniami ich czynności. Oznacza to, że melanocyty wytwarzają więcej melaniny i szybciej n: w zdrowej skórze.

Z dermatologicznego punktu widzenia przy piegam nie należy w żaden sposób manipulować, ale pozostawić je takimi jakie są. Subiektywnie rzecz ujmując piegi mogą źle wpływać na właścicieli i dlatego sięgają oni po środki wybielające. Jeżeli klienci życzą sobie wykonania tego rodzaju zabiegów, kosmetyczka powinna najpierw spróbować przekonać ich, że piegi dodają urody. Dopiero po dokładnych wyjaśnieniach i udzieleniu porad możemy przystąpić do wykonywania zabiegu wybielania. Korzystniej byłob> jednak przekonać klientkę do stosowania technik kosmetyki dekoracyjnej.

Plamy soczewicowate (lentigo simplex) to silnie zabarwione, ostro odgraniczone, okrągłe lub owalne plamy wielkości najwyżej ziarna soczewicy. W warstwie podstawnej znajduje się więcej melanocytów. odkłada się tu także melanina przez nie wytwarzana. Pojawiają się zwłaszcza w dzieciństwie, przede wszystkim na tułowiu. Słońce nie wpływa na intensywność ich zabarwienia.

Plamy soczewicowate starcze (lentigo senilis) spowodowane są długotrwałym działaniem promieni słonecznych. Są częściowym objawem skóry starczej. Często występują na skórze wystawianej na działanie słońca. Plamy soczewicowate starcze są ostro odgraniczone i rozmaicie zabarwione. Melanocyty w warstwie podstawnej występują w nieco zwiększonej liczbie, a wytwarzana przez nie melanina odkłada się w warstwie podstawnej. Plamy te są defektem kosmetycznym i można je tuszować.

4.16.3. Znamiona barwnikowe komórkowe

Pojęcie znamiona barwnikowe obejmuje grupę łagodnych nowotworów wywoływanych przez melanocyty, należących do najczęstszych zmian skórnych. Są niezwykle istotne dlatego, że mogą pojawić się trudności w odróżnieniu ich od czerniaka (najbardziej złośliwego nowotworu skóry).