80,81

¹ Ii. Iłusscrl, Ideafenomenologii. Pif/wykładów, tłum., przyp. J. Sidorek, wstęp A. Półtawakl, Warszawa 1990,8. 7J.

' R. Ingarden, Opoetyet, [w:] idem, Studia z estetyki, 1.1, Warszawa 1966,8.276.

•    G. Poulct, Im conscience critic/ue, Paris 1971,8.314.

•    W. Iscr, Proces czytania. Perspektywa fenomenologiczna, tłum. W. Błalik, | w:| Współczesna my/ł literaturoznawcza w Ił IW Antologia, red. 11. Orłowski, Warszawa 19H6, s. 223.

I Dlj.ik?

Czym jest fenomenologia w badaniach literackich?

• l 1 NOM l'N (gt. phaino - pojawiać się) E» „|i "i 1 zyniś, co się pojawia, czymś, co Mtllbliuy, tak, jak widzimy, i co możemy opinać,nie wydając o tym żadne-» »'|du dopóki nie zobaczymy tego ta-|||ii. Jakim jcHt"*.

I l'a« I, l?/,lennik fenomenologiczny, [wj (./. ■*, /.wiifzki i znaczenia. Eseje luybra-; He, wybór, tłum., wstęp S. Kaspr/.ysiak, W.n awa |i)8o. W teorii I lusserla fe-hiMrlł n lo r/ei / obdarzona sensem przez Iw iidomi>4ć.

^■Oliicnologia w badaniach literackich to kierunek wywodzący się z fenome-Blogii Fdmunda Husserla (1859-1938). Zwykle wiąże się go z pracami Roma-flM Ingardena(1893-1970) dotyczącymi sposobu istnienia i poznawania dzieła ■pra* kiego oraz ich twórczą kontynuacją w tak zwanej Szkole z Konstancji B/V I er, H.-R.Jauss, K.-H. Stierle) oraz angloamerykańskiej szkole „rezonan-^■Wytrlniczego” {Rcader-Response Criticism: D. Bleich, N. Holland). Swoiście Hymuianą fenomenologią posługiwał się także Gaston Bachelard (1884-1962) Bjun laniu obrazów poetyckich, a za nim tak zwana Szkoła Genewska: najpierw |if| yalożycicle Marcel Raymond i Albert Beguin, a następnie ich uczniowie -Hyoigi". Poulct (1902-1991), Jean Pierre Richard (ur. 1922), Jean Starobinski h|l 1 '»»o), a także Joseph Hillis Miller (ur. 1928), zanim jeszcze stał się dekon-Mtnli (unistą. Fenomenologiem, dopóki nie oczarował go marksizm, był także btin Paul Sartre (1905-1980), autor Wyobrażenia (1940; wyd. poi. 1970), które-■hndlytul brzmi Fenomenologiczna psychologia wyobraźni, oraz rozprawy Czym ^Nktfhiturał (1948, wyd. poi. 1968), w której czytelnikowi przyznana została Współtwórcy dzieła literackiego. Wiele uwagi zagadnieniom literackim po-Hn ll także Maurice Merleau-Ponty (1908-1961), autor Fenomenologii percepcji (1945, wyd. poi. 2001) oraz licznych esejów na temat sztuki.

Akty świadomości jako podstawa fenomenologii

Podstawowa teza fenomenologiczna brzmi następująco: wszystko to, co zjawia się w świecie, uzyskuje sens dzięki aktom świadomości. „Mamy spróbować wyjść rzeczywiście od rzeczy, tak jak one się ukazują i jak się jawią, i pozostać przy tym ukazywaniu się, nie poddając się żadnym spekulacjom”*. Świadomość stara się widzieć to, co się zjawia, bez żadnych uprzedzeń i gotowych teorii, skupiając się na tym, co

I 1'iiloćlui, Co to jest fenomenologia?, tłum.J. Zychowicz, [w:] itlem, Świat naturalny a feno-WfHHlngja, Kraków 1987,1. tło.