Bagrowicz12

i. Relacja mistrz-uczeń 121

Są ludzie, którzy pragną posiąść wiedzę dla samej wiedzy: jest to zwykła ciekawość. Inni starają się poznawać, aby stać się znanymi, to jest niegodna pycha - to z nich kpi poeta mówiąc im: «Dla ciebie wiedza jest niczym, jeśli ktoś inny nie wie, że ty wiesz». Są jeszcze inni ludzie, którzy zdobyli wiedzę po to, by ją potem sprzedać, na przykład ciągnąc z niej zyski finansowe lub zdobywając zaszczyty: brzydkie są ich motywy. Niektórzy jednak pragną zdobyć wiedzę po to, by służyć zbudowaniem, i to jest miłosierdzie. Inni - aby siebie budować, i to jest mądrość. Tylko ludzie tych dwóch ostatnich kategorii nie nadużywają nauki, bowiem poświęcili się poznawaniu wyłącznie w celu czynienia dobra¹⁹.

Tak więc ten, który stał się autorytetem dla innych, powinien go traktować jako dar, którym winien się dzielić. Jego życie przestaje być „byciem dla siebie”, przechodzi w „byde dla”²⁰.1 nie bójmy się myśli tej prowadzić dalej: „być z”, „być dla” to nie tylko wyraz przyjaznej obecności, to wyraz tego, co w autentycznym autorytede jest konieczne - to wyraz miłośd do człowieka. Mówi się bowiem także

0    autorytecie prawa i autorytecie miłośd. W misji wychowawcy konieczna jest harmonia obu tych elementów. Każda stanowczość, u której fundamentu nie leży miłość, jest fałszywa²¹. Tak więc miłość jawi się jako istotny element autentycznego autorytetu. To upoważnia nas do wskazania na jeszcze jeden ważny wymiar autorytetu w nauce.

3. Relacja mistrz-uczeń

Porażony wojną Tadeusz Różewicz wołał z rozpaczą w jednym ze swoich wierszy: „szukam nauczyciela i mistrza/ niech przywróci mi wzrok

1    słuch/ niech znowu nazwie rzeczy po imieniu”²². To jego wołanie jest dziś, jak gdyby na przekór kryzysowi autorytetów, znowu wyraźniej słyszane, albowiem świat, w którym żyją współcześni młodzi, w którym przychodzi im dojrzewać, staje się coraz bardziej skomplikowany, niejasny i niejednoznaczny, stawia ich wobec coraz bardziej złożonych decyzji i sytuacji. Dlatego istnieje potrzeba przede wszystkim mądrych przewodników, kogoś, kto umiejętnie

¹⁹    Cyt. za: J. Ziółkowski, Ethos ludzi nauki, Tygodnik Powszechny 28 (1985), s, 3.

²⁰    W Scróżewski, dz. cyt., s. 35.

²¹    Por. J. Colomb, Le sernice de l’Evangile, II, Paris 1968, s. 208-209.

²²    Cyt za: A. Sabor, Zmierzch autorytetów?, Znak 8 (2001), s. 4-10.