Butler Uwikłani w płeć8

52 I. PODMIOTY BIOLOGICZNEJ PŁCl/KULTUROWEJ PŁCl/PRAGNIENIA

historie?¹⁰ Czy można napisać historię tego, jak wprowadzono dwoistość biologicznej płci, przedstawić genealogię, dzięki której binarny układ okaże się konstruktem, zmiennym w czasie i przestrzeni? Czy to różne dyskursy naukowe służące innym interesom politycznym i społecznym dyskursywnie wytwarzają pozornie oczywiste fakty? Skoro można podważyć niezmienny charakter biologicznej płci, to może konstrukt ten, który | zwiemy „biologiczną płcią”, jest tak samo właśnie konstruktem kultury jak kulturowa płeć; otóż może biologiczna płeć zawsze była jak najbardziej J kulturową płcią. To oznaczałoby, że w ogóle nie istnieje rozróżnienie na j płeć biologiczną oraz kulturową¹¹.

Jeżeli biologiczna płeć byłaby kategorią zależną od kulturowej płci, wówczas straciłaby wszelki sens definicja płci kulturowej jako interpretacji płci biologicznej. Kulturowa płeć nie powinna być dla nas jedynie ] kulturową inskrypcją sensu na danej nam już wcześniej biologicznej płci j (jak mówi koncepcja jurydyczna), lecz powinna także odsyłać do samego aparatu służącego wytwarzaniu i ustalaniu biologicznych płci. W takim I razie kulturowa płeć nie ma się do kultury tak jak biologiczna płeć do natury, lecz jest także określeniem zbioru dyskursywnych/kulturowych środków, które wytwarzają „naturę podzieloną na płcie biologiczne” bądź „naturalną biologiczną płeć” i ustalają, że należy ona do sfery „przeddy-skursywnej”, sfery poprzedzającej kulturę, że jest politycznie neutralną powierzchnią, na którą oddziałuje kultura. Konstruowaniem „płci

Press, Ithaca 1986; Evelyn Fox Keller, Reflections on Gender and Science, Yale University Press, New Haven 1984; Donna Haraway, In the Beginning was the Word: The Genesis of Biological Theory, „Signs: Journal of Women in Culture and Society” nr 3/1981; Donna I Haraway, Primate Visions, Routledge, New York 1989; Sandra Harding, Jean F. 0’Barr, Sex and Scientific Inąuiry, University of Chicago Press, Chicago 1987; Annę Fausto-Ster- I ling, Myths of Gender: Biological Theories about Women and Men, Norton, New York 1 1979-

¹⁰    Oczywiście Historia seksualności Foucaulta jest propozycją ujęcia historii „płci” j w konkretnym, nowoczesnym, eurocentrycznym kontekście. Bardziej szczegółowe roz- I ważania na ten temat można znaleźć w: Thomas Laąueur, Catherine Gallagher (red.), I The Making of the Modern Body: Sexuality and Society in the lęth Century, University of California Press, Berkeley 1987 (książka pierwotnie ukazała się jako numer czasopisma ] „Representations” z wiosny 1986).

sity of Minnesota Press, 1987.

¹¹    Zob. mojego autorstwa Variations on Sex and Gender: Beauvoir, Wittig, Foucault, fl red. Seyla Benhabib, Drucilla Cornell, w: Feminism as Critiąue, Basil Blackwell Univer- |

biologicznej” jako radykalnie pozbawionej wszelkich znamion kon-struktu zajmiemy się ponownie w rozdziale drugim dotyczącym Clau-de’a Levi-Straussa i strukturalizmu. Lecz już teraz widać, że jednym ze sposobów zagwarantowania biologicznej płci jej wewnętrznej stabilności i binarnego układu jest wpisanie jej dwoistości w sferę przeddyskursywną. Umieszczenie biologicznej płci w sferze przeddyskursywnej jest efektem skonstruowanego kulturowo aparatu, jakim jest kulturowa płeć. Jak należy zatem ująć kulturową płeć, by udało się zawrzeć w niej stosunki władzy, które stwarzają pozory, że biologiczna płeć ma charakter przed-dyskursywny, i właśnie w ten sposób zamazują ślady jej dyskursywnego wytwarzania?