CAM00401

jtrvwaiace liście i owoce), budulcowe (fosfolipidy i cholesterol biologicznych oraz w osłonkach mielinowych), regulacyjne (hor. ImY sterydowe, witamina A i D. kwasy żółciowe) i lecznicze (glikozydy) Między wymienionymi znaczeniami lipidów nie ma wyraźnych granic, gdy> np. tłuszcz zapasowy może jednocześnie spełniać funkcję energetyczną, u*. moizolacyjną lub ochronną, woski ochronne spełniają zarazem funkcję bu. dukową, fosfolipidy pełnią funkcję budulcową, ale również mają istotny wpływ na sposób i szybkość przewodzenia impulsów nerwowych.

Białka

Monomerem, czyli podstawową jednostką budowy cząsteczki białka, jest aminokwas. Cechą charakterystyczną każdego aminokwasu jest posiadanie dwóch grup funkcyjnych: karboksylowej (kwasowej) i aminowej (zasadowe/), związanych z jednym atomem węgla, co ma zasadnicze znaczenie w powstawaniu długich łańcuchów peptydowych i białkowych (patrz niżej). Poszczególne aminokwasy różnią się między sobą łańcuchem bocznym. oznaczanym symbolem R we wzorze ogólnym (łańcuchy boczne aminokwa-lów nie uczestniczą w powstawaniu łańcucha peptydowego), (ryc. 11).

V skład białek wchodzi 20 różnych aminokwasów. Ze względu na budowę ińcucha bocznego (R) aminokwasy można dzielić według różnych kryte-ów. Zasadniczy podział, uwzględniający charakter cząsteczki, wyróżnia:

¹ aminokwasy obojętne, nie mające w łańcuchu bocznym grupy kwasowej ani aminowej (glicyna, alanina, walina, leucyna, izoleucyna, próbna, fenyioałanina, metionina, tryptofan, asparagina, glutamina, cysteina, se-ryna, treonina, tyrozyna); wśród nich znajdują się aminokwasy polarne i niepoJame,

aminokwasy kwaśne, mające grupę karboksylową w łańcuchu bocznym (kwas asparaginowy, kwas glutaminowy),

uninokwasy zasadowe, mające przynajmniej jedną grupę zasadowi v łańcuchu bocznym (lizyna, arginina, histydyna), (ryc. 12).

grupa

rboksylowa f 1

IŁ

grupa

aminowa

I wzór ogólny \

| aminokwasów I