Capture017

powiedz ICC. te ró/mca między temperaturą przedmiotu /\ i przedmiotu li _u ( vura. iak różnica między temperaturą przedmiotu H i przedmiotu C. Mo/n,, _r, me/ shis/nic powiedzieć. te różnic* między temperaturą przedmiotu A i pr/cdn CjcM dwa razy większa niż różnica między temperaturą przedmiotu A i pi/oi_n , fi bądź tez przedmiotu fi i przedmiotu C Nie można natomiust słusznie powie,j_/;

Ze fi mn temperaturę dwukrotnie wyższą niz A ani że ( ma temperaturę ir/ylno wyższą niz A. W życiu codziennym, jeżeli wczoraj temperatura wynosiła > a dzisiaj wynosi 10'. nie mówimy, te wczoraj było dwa razy cieplej ani /c t_c peratura była dwa razy wyższa niż dzisiaj. Zmienną przedziałową z arbitraż określonym punktem zerowym jest również czas kalendarzowy

Zminuui ifiounUm^jcst właściwością określoną przez operację, która p ■/ h na formułowanie, obok wszystkich typów twierdzeń omówionych popr/odn-również twierdzeń o równości stosunków. Znaczy to. ze można mówić, 1/ jedna wartość zmiennej jest dwa lub trzy razy taka jak dmga itp. W przypadku zmienr, stosunkowej zawsze istnieje jakieś zero absolutne Użyte liczby odzwierciedla . odległość od naturalnego początku. Przykładami zmiennych stosunkowych m<v-być długość, ciężar i liczebność zbiorów, jeden obiekt może być dwa razy dłu/'./. niż inny. trzy razy cięższy niz inny albo cztery razy liczniejszy Zmienne typ., stosunkowego często spotykamy w naukach fizycznych. W psychologii zmienne spełniające kryteria zmiennych stosunkowych należą do rzadkości.

Zasadnicza różnica między zmienną stosunkową i przedziałową polega ; tym. że w przypadku zmiennej stosunkowej pomiarów dokonuje się. poczynając .si prawdziwego punktu zerowego, a w przypadku zmiennej przedziałowej od punktu zerowego lub początku określonego arbitralnie. Z tego powodu w przypadku zmień ncj stosunkowej -stosunki można ustalać bezpośrednio na podstawie samych w ano ści zmiennej 1 odpowiednio je interpretować. W przypadku zmiennej przedziałowe stosunki można ustalać na podstawie różnic między wartościami zmiennej. Zmień ną stosunkową tworzą różnice, ponieważ proces odejmowania eliminuje bąd/ ka suje dowolnie wyznaczony początek. Różnice są takie same. niezależnie od umiep scowienia punktu zerowego lub początku.

Metody statystyczne służą do analizowania danych składających się ze zmień nych nominalnych, porządkowych oraz zmiennych przedziałowych i stosunkowych Z punktu widzenia praktyki opracowywania statystycznego danych w psychologii 1 pedagogice rozróżnienie między zmiennymi przedziałowymi 1 stosunkowymi me ma w zasadzie znaczenia i wygodnie jest brać pod uwagę nie cztery , lecz trzy klasy zmiennych 1 trzy odpowiadające im klasy metod statystycznych. Procedury analizowania zmiennych przedziałowych 1 stosunkowych tworzą zdecydowanie najobszerniejszą 1 najważniejszą klasę metod Statystycznych.

Nie sposób jest przecenić znaczenia pojęcia zmiennej. Cala statystyka zajmuje się zmiennymi i relacjami między nimi Zmienne są materią, z której utworzona jest statystyku. Zmienne można do siebie dodawać, dzielić je na dające się do siebie dodawać fragmenty, przyporządkowywać sobie i organizować w powiązane wzajemnymi relacjami złożone sieci.

Badacz może bndoi' zmienne i wzajemne relacje między nura. tak j .te utmeja „ne w naturze - na przykład w,ek. iloraz inteligencji oceny z. egammów. o menie krw, , poziom lęku Takie badania bywają e/asem nazywane korelacyjnym.

Niektóre / ważniejszych zmiennych istniejących w natur/c .. zmiennymi nominalnymi. na przykład bycie mężczyzną lub kobietą, bycie Żywym lub nun*ym / drugiej strony w wielu badaniach jedna lub wiele zmiennych mo/r być uwrm nych przez b.idnc/u, który określa. jakie wartości przyjmuje /m.cnn.i : jak j jen liczba tych wartości. Badania takie nazywa *ię eksperymentami

Na przykład w prostym eksperymencie mogą uczestniczyć dwie grupy os.kb badanych. Jednej z nich podaje się określoną dawkę pewnego środka farmakologicznego. a drugiej nie. Następnie dokonuje się pomiaru sprawności ruchowej osób w obu grupach Występują tu dwie zmienne zmienna niezależna — otrzymanie bądź nieotrzymanie środka farmakologicznego i zmienna zależna — prawność ruchowa. Celem ekspery mentu jest zbadanie relacji między tymi dwiema zmiennymi. czyli stwierdzenie, jaka jest zależność sprawności ruchowej od obccnoso |_ub nieobecności środka larmakologiczjicgo w organizmie Zwróćmy uwagę ze zmienna niezależna jest tu prostą zmienną nominalną z dwiema kategoriami oznaczającymi przynależność do grupy Dana osoba badana należy bądź nie należy do grupy otrzymującej środek farmakologiczny. Podstawową sprawą jest tu fakt. że zarówno w badaniach korelacyjnych, jak i eksperymentalnych przedmiotem badania 4 zmienne i relacje między nimi. Tak więc badacz bada. jakie są relacje między zmiennymi niezależnie od tego. czy zmienne tc występują w naturze, czy tez zostały celowo przez niego stworzone

1.8. Analiza danych

Od czasu pierwszego wydania tej książki w 1959 r. nastąpiły bardzo istotne zmiany w zakresie metod obliczeniowych. Podobnie ogromnych zmian można oczekiwać w przyszłości, ponieważ, coraz mniejsze komputery wyposaża się sv coraz większą moc obliczeniową coraz mniejszym kosztem Rozwój techniczny wyeliminował z pracy statystyka ogromną część żmudnej dłubaniny Dawniej wielu statystyków poświęcało pokaźną część swego życia na mozolną robotę arytmetyczną W większości dotyczyła ona spraw elementarnych. Wiele metod wymyślonych po to. by skrócić czas przeznaczony na obliczenia, jest juz przestarzałych. Usunięto je z różnych wydań tej książiu. z wyjątkiem kilku przypadków, gdzie mogą się przydać studentowi do zrozumienia pewnych aspektów statystyki.

Tempo i łatwość, z jaką można dziś przeprowadzać obliczenia, sprawiły rc coraz częściej stosuje się skomplikowane metody statystyczne, z których wiele znano wcześniej, ale nieczęsto używano, z powodu mozolnych obliczeń, jakich wymagały. W tym kontekście warto wspomnieć o metodach statystyki wielozmien-nowej. Są to metody wymagające analizy danych obejmujących kilka bądź kilkanaście. na ogól wiele, zmiennych. W psychologii, pedagogice 1 innych dziedzinach próby wyjaśnienia lub przewidzenia konkretnego zjawiska mogą pociągać za sobą