CCF20091008080

czujniku po osiągnięciu stabilizacji i przed przyłożeniem danego obciążenia daje wielkość zmiany wysokości próbki Ah.

13.    Po osiągnięciu stabilizacji osiadań przy ostatnim stopniu obciążenia odciąża się próbkę do wartości 12,5 kPa (również stopniami), prowadząc pomiary jej odkształceń, aż do osiągnięcia umowneLstabilizacji.

14.    W przypadku gdy badania przewidują określenie ściśliwości wtórnej gruntu, po odciążeniu próbkę obciąża się ponownie kolejno^ stopniami zgodnie z pkt. 11 i 12.

15.    Po zakończeniu badania próbkę całkowicie odciąża się, wyjmuje z edome-tru pierścień i waży.

16.    Wypycha się z pierścienia próbkę i oznacza jej wilgotność (p. rozdz. III).

17.    Wszystkie uzyskane wyniki notuje się na formularzu.

4. Obliczanie wyników

4.1. Wykonanie wykresu ściśliwości

Na osi rzędnych zaznacza się wysokość próbki h, a na osi odciętych obciążenia jednostkowe a. Wykres ten sporządza się dla stanów umownej stabilizacji odkształceń próbki, przy odpowiadających im obciążeniach.

4.2. Obliczanie edometryeznych modułów ściśliwości

Obliczenia przeprowadza się kolejno dla określonego zakresu obciążeń jednostkowych próbki <T/_i do a_t mając odczytane z krzywych ściśliwości bądź z obliczeń na formularzach odpowiednie wysokości próbki i ń,. Moduł oblicza się ze wzoru:

Aa Aa ■ i

gdzie:

Aa

kPa),

—    edometryczny moduł ściśliwości pierwotnej (kG/cm² = x 10² kPa),

—    przyrost obciążenia jednostkowego próbki a, - <r_M (kG/cm² = x 10²

odkształceń własnych edometru (Ah_e):

e = (gdzie: Ah' = Ah- Ah_e) hi-1

Obliczenia edometrycznego modułu ściśliwości wtórnej M przeprowadza się analogicznie do obliczeń modułu ściśliwości pierwotnej, przyjmując dane otrzymane przy wtórnym obciążeniu próbki. Polska norma uznaje: „wartości odkształceń próbek gruntów za miarodajne do obliczeń modułów ściśliwości, jeśli:

—    odkształcenia własne edometru nie przekraczają 50% odkształceń badanej próbki gruntu,

—    różnica wartości Ah_c oznaczających wartości odkształceń własnych edometrów przed i po badaniu ściśliwości danej próbki nie przekracza 50% wartości średniej”.

4.3. Wykonanie krzywych osiadania w czasie

Wykresy (krzywe konsolidacji) sporządza się w układzie współrzędnych, w którym na osi odciętych w skali logarytmicznej jest zaznaczony czas osiadania T, liczony od momentu przyłożenia danego obciążenia, a na osi rzędnych wysokość próbki. Dla każdego stopnia obciążenia sporządza się oddzielny wykres (ryc. 58). Krzywe konsolidacji charakteryzują przebieg osiadania w czasie.

Ryc. 58. Przykład krzywych osiadania w czasie

5. Uwagi o metodzie

Laboratoryjna metoda badania ściśliwości gruntu w edometrze nie jest metodą bardzo dokładną, między innymi z uwagi na możliwość naruszenia naturalnej struktury gruntu w czasie wycinania próbek oraz wkładania ich do aparatu, a także z

173