CCF20100627 6

Rozłam koalicji rządzącej jest najczęstszą przyczyną upadku rządów we Włoszech. Rząd ponosi polityczną odpowiedzialność przed parlamentem (solidarną oraz indywidualną) za swoją działalność i działania prezydenta (wymóg kontrasygnaty), m.in. poprzez instytucję wotum nieufności¹¹⁵ Rząd lub poszczególni jego członkowie odpowiadają również konstytucyjnie (prawnie) przed sądami powszechnymi za przestępstwa popełnione w związku /. piastowanym urzędem, jednak po uprzednim upoważnieniu ze strony Senatu lub Izby Deputowanych"⁶.

Zwyczajowo rząd ustępuje po wyborach parlamentarnych, aby umożliwić prezydentowi powołanie nowego gabinetu, opartego na istniejącej w parlamencie większości

Trybunał Konstytucyjny

Organ ten składa się / 15 sędziów, wybieranych na 9 lat. bez prawa rcclekcji. Kadencja liczona jest od daty złożenia ślubowania przez sędziego, tak więc ma ona wymiar indywidualny (jest to kadencja osób a nie organu jako całości), co gwarantuje ciągłość jego pracy. Wyboru dokonują: prezydent, parlament nj wspólnym posiedzeniu izb. wyższe sądy powszechne i administracyjne"' - każda z tych instytucji powołuje 5 sędziów Są to osoby o wysokich kwalifikacjach prawniczych: sędziowie, profesorowie prawa, adwokaci / co najmniej 20-letnią praktyką zawodową. Są nieusuwalni, korzystają z przysługujących im immunitetów, ale obowiązuje ich szeroka reguła incompatibililas. Ta swego grona wybierają na 3-letnią kadencję Przewodniczącego Trybunału.

Przykładowe kompetencje Trybunału:

•    czuwa nad porządkiem prawnym państwa, czyli zgodnością obowiązującego prawa z konstytucją (może uznać badany akt prawny za całkowicie lub częściowo niezgodny / konstytucją), czyniąc to na wniosek: państwa, regionów lub dwóch prowincji.

•    rozstrzyga spory kompetencyjne między władzami państwa, między państwem a regionami oraz między regionami.

•    rozstrzyga w przypadku oskarżenia wniesionego przeciwko prezydentowi Republiki w procedurze odpowiedzialności prawnej (przy czym w jego posiedzeniu bierze udział 16 dodatkowych członków).

Od jego decyzji nic ma odwołań, są ostateczne, przybierają formę wyroku lub postanowień.

Warto zasygnalizować, iż włoski wymiar sprawiedliwości tworzy system organów autonomicznych i niezawisłych, sędziowie podlegają jedynie ustawom. Na czele organów sprawiedliwości stoi Najwyższa Rada Sądownictwa (kierowana przez prezydenta Republiki), zaliczana do tzw. organów o znaczeniu konstytucyjnym, podobnie jak: Trybunał Obrachunkowy. Rada Stanu. Najwyższa Rada Obrony czy Narodowa Rada Gospodarki i Ptacy"⁸.

Jak wspomniano wniosek 1/10 składu izby może być |xxkJany pod dyskusję i glosowanie dopiero po upływie 3 dni od daty zlozen. i. przegłosowany bezwzględną większością głosów obu izb.

'** Do I i ponosili om odpowiedzialność prawną przed Trybunałem Konstytucyjnym Premia i ministrowie podlegają odpowiedzialności za przestępstwa /.wiązane z wykonywaniem ich funkcji, także po ustąpieniu ze swych stanowisk Jednym z ostatnich przykładów jest posadzenie na ławic oskarżonych w 2007 r. byłego premiera S Beiluscomcgo (nic po raz pierwszy), oskarżonego o oszustwa podatkowe

Precyzyjniej ujmując, trzceli sędziów mianuje Trybunał Kasacyjny, jednego - Rada Stanu i jednego Trybunał Obrachunkowy

Organy o znaczeniu konstytucyjnym nic uczestniczą w wytyczaniu linii polityki państwa, me są podstawowymi i niezbędnymi organami w strukturze konstytucyjnej państwa, a konstytucj. mc reguluje wyczerpująco ich funkcjonowania Natomiast konstytucyjne organy państwa dysponują kwalifikowaną autonomią określoną wyczerpująco w konstytucji, uczestnicząc w wytyczaniu kierunków politycznych funkcjonowania państwa Zob Z Witkowski. Syurm . s 29-30

Podstawowa literatura

Konstytucja Republiki Włoskiej z dnia 22 grudnia 1947 r.. tłum. i wstęp Z Witkowski. Warszawa 2005.

Babiak M.. Prawo wyborcze do parlamentu Republiki Włoskiej, [w-:] Prawo wyborcze do parlamentu w wybranych państwach europejskich, red. S. Grabowska. K. Składkowski. Kraków 2006.

Bokszczanin I.. Reforma instytucji politycznych Republiki Włoskiej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Warszawa 2004.

Machelski Z.. Opozycja w systemie demokracji parlamentarnej. Wielka Brytania, Niemcy. Włochy. Warszawa 2001.

Orłowski W.. Skrzydło W.. Ustrój polityczny Republiki Włoskiej, (w;] Ustroje państw współczesnych, tom I. red. W. Skrzydło. Lublin 2005.

Ulicka G.. Parlament Republiki Włoskiej. Warszawa 1992.

Wawrzyniak J., Prawo wyborcze nu urząd prezydenta we Włoszech, (w:) Prawo wyborcze na urząd prezydenta w państwach europejskich, red. S. Grabowska. R. Grabowski. Warszawa 2007.

Witkowski Z.. Republika Włoska. |w 1 Opozycja parlamentarna, red. E. Zwierzchowski. Warszawa 2000.

Witkowski Z.. System konstytucyjny Włoch, Warszawa 2(XX).

Witkowski Z.. Ustrój konstytucyjny współczesnych Włoch w aktualnej fazie jego przemian 1989-2004. Toruń 2004.

Zakrzewska J.. Ustrój polityczny Republiki Włoskiej. Warszawa 1986.

Żebrowski W., Współczesne systemy polityczne. Zarys teorii i praktyka w wybranych państwach świata, Olsztyn 2005.

Strony internetowe

http://www.giustizia.it

http://www.giustizia-amministraliva.it

http://www.govcmo.it

http://www.istat.it

http://www.italia.gOV.it

http://www.scnato.it

37