we) i dezynfekcji. Proces mycia, czyli usunięcie wszelkich pozostałości biologicznych z materiału przeznaczonego do sterylizacji, wykonywany jest z użyciem wody zimnej, gorącej i pary. W niektórych przypadkach do wody dodawany jest detergent. Oczyszczony materiał ładowany jest, z wykorzystaniem koszy wsadowych umieszczonych na wózkach, do myjni - dezynfektora. Urządzenie to instalowane jest w ścianie rozdzielającej strefę brudną od czystej. Wyposażone jest w drzwi przelotowe: załadunkowe po strortie brudne: i wyładowcwcze po stronie czystej. Kontrolę jakości procesu dezynfekcji prowadzi się z użyciem chemicznych testów paskowych,
• sortowanie, kontrola i pakowanie. Materiał czysty, wyjęty z myjni - dezynfektora - jest sortowany, kontrolowany, a następnie pakowany. Strefa czysta oddzielona jest od strefy sterylnej ścianą, w której zainstalowane są sterylizatory przelotowe. Materiał czysty ładowany jest do sterylizatorów, a po zakończeniu cyklu sterylizacji (w zależności od temperatury procesu i materiału wsadowego, cykl trwa 40 lub 50 min.) wyjmowany z komory sterylizatora w strefie sterylnej,
• magazynowanie i dystrybucja. Materiał sterylny może być magazynowany na terenie centralnej sterylizatorni. Wydawanie materiału sterylnego dla użytkowników odbywa się z magazynu.
Fizyczny rozdział stref sanitarnych centralnej sterylizatorni jest warunkiem koniecznym do uniknięcia możliwości kontaminacji materiału sterylnego. Kolejny warunek to sprawna wentylacja mechaniczna lub klimatyzacja. Wentylacja powinna gwarantować przepływ powietrza od strefy sterylnej do strefy brudnej. Ponadto w magazynie sterylnym należy zwracać uwagę na wilgotność powietrza - powinna ona być niska, w celu zapobieżenia powstawania warunków korzystnych dla rozwoju mikroorganizmów. Dodatkowym środkiem zabezpieczającym przed kontaminacją materiału sterylnego są śluzy umywalko-wo - fartuchowe pomiędzy strefami.
Wybór technologii sterylizacji - oprócz kosztu tego procesu - wynika z dwóch podstawowych właściwości materiału sterylizowanego (kompatybilność):
• odporności termicznej matericłów zastosowanych do konstrukcji danego wyrobu medycznego - wybór pomiędzy sterylizacją wysokotemperaturową a niskotemperaturową,
• odporności chemicznej materiałów zastosowanych do konstrukcji danego wyrobu medycznego - wybór pomiędzy rodzajem sterylizacji niskotemperaturowej.
Proces sterylizacji odbywa się w sterylizatorach. Urządzenia te - zc wyjątkiem sterylizatora plazmowego - wymagają specjalnych warunków instalacji. Związane jest to z dostępem do suchej pary wodnej (sterylizatory parowe), odpowiedniego systemu wentylacji, a także odpowiedniej powierzchni, umożliwiającej prowadzenie całego cyklu sterylizacji.
Sterylizacja wysokotemperaturowa z użyciem pary wodnej jest dominującą, powszechnie stosowaną techniką sterylizacji. Urządzeniem służącym do jej prowadzenia jest sterylizator parowy, we wnętrzu którego materiał poddawany jest działaniu pcry wodnej w warunkach nadciśnienia. Proces ten zachodzi w temperaturze 121 °C przez 15 min., lub w 134°C przez 3 min. Stosując testy bezpośrednie (posiew bakteryjny) lub pośrednie można zweryfikować poprawność procesu sterylizacji. Dokumentacja procesu wykonywana jest automatycznie przez rejestrator będący integralną częścią urządzenia i służy do weryfikacji wartości parametrów, jakie panowały w komorze w funkcji czasu. Wszelkie zakłócenia przebiegu procesu dyskwalifikują materiał (wsad) - jest on niesterylny.
Sterylizacja niskotemperaturowa stosowana jest do materiałów medycznych, które wykazują wrażliwość na wysoką (przekraczającą 100°C) temperaturę. Są to np. wyroby z tworzyw sztucznych i innych materiałów wrażliwych na ciepło oraz wilgoć. W niektórych przypadkach ostrza tnące wyrobów medycznych (np. skclpeli) ulegają korozji pod działaniem ciepła i wilgoci. Aby możliwe było powtórne użycie takich wyrobów, należy stosować metody alternatywne w stosunku do sterylizacji parowej. Wśród metod sterylizacji niskotemperaturowej najpowszechnie: stosowana w Polsce jest EtO - sterylizacja tlenkiem etylenu. Trwa ok. 6-12 gcdz.; po procesie sterylizacji następuje areacja (odgazowienie) min. 24 godz., w celu pozoycia się pozostałości gazowych.
Zalety EtO to:
• wysoka efektywność w zabijaniu bakterii, wirusów, pleśni, grzybów i drożdży,
• łatwa penetracje do opakowań medycznych i wielu tworzyw sztucznych,
• kompatybilność z większością matericłów medycznych,
• łatwość kontroli i monitorowania z użyciem wskaźników chemicznych i biologicznych,
• relatywnie niska cena.
Do wad EtO neleży zaliczyć:
• skażenie środowisko - tak przez sam gaz, jak i inne komponenty, dodawane do niego w celu polepszenia własności fizycznych mieszanki; praktycznie wobec zagrożeń związanych z tym rodzajem sterylizacji, użytkowane powinny być tylko nowoczesne urządzenia, przeprowadzające napowietrzanie materiału w komorze sterylizacyjnej i wyposażone w katalizator gezów wypuszczanych do atmosfery,
• palność (w odpowiednim stężeniu),
• wybuch owość,
• długi czas cyklu sterylizacji, dodatkowo wydłużany przez konieczność