Retencję Na i H20, czyli obrzęki, zwyżki ciśnienia krwi, zaostrzenie niewydolności serca mogą powodować: kortykosteroidy, estrogeny, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki rozszerzające naczynia krwionośne, lit, karbenoksolon. W niektórych preparatach znajdują się znaczące ilości sodu, np. penicyliny do podań IV, leki zobojętniające i przeczyszczające z Na, środki cieniujące.
Potas
najważniejszy kation przestrzeni wewnątrzkomórkowej, przeciętna zawartość K wynosi 50 mmol/kg m.c., ok. 2% znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej (stężenie w osoczu 3,5-5,3 mmol/1, średnio 4-4,4 mmol/1), ok. 90% w przestrzeni wewnątrzkomórkowej (stężenie w płynie wewnątrzkomórkowym ok. 155 mmol/1), ok. 8% w kościach
Dobowa utrata (z moczem 90% utraty K, pozostałe 10% przez przewód pokarmowy, utrata pozanerkowa wzrasta do 30-40% spożytego potasu w stanach niewydolności nerek)« 60-80 mmol (nerki nie mają dużej zdolnościretencji K, dlatego w stanach ograniczenia podaży K w pokarmach jego wydalanie długo przekracza podaż - dieta ubogopotasowa może być przyczyną znacznej hipokaliemii)
Dobowy pobór potasu (wchłanianie w górnej części jelita cienkiego) z pokarmów wynosi 104 g, zatem dobowy pobór wynosi ok. 25-100 mmol; 39,1 mg K = 1 mmol K
Dobowe zapotrzebowanie na potas: 1 -2 mmol/kg m.c.
Deficyt K (mmol) = (K prawidłowe - K aktualne) x m.c. (kg) x 0,4
Produkty żywnościowe bogate w potas: mleko, ziemniaki, marchew, pomidory, selery, pory, suszone owoce, orzechy, banany.
Stosowanie suplementacji KC1 (potas w tabletkach) może spowodować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, nieprzyjemny smak w ustach, a przy wolnej perystaltyce owrzodzeń górnego odcinka pp.
Inne jony
Dobowe zapotrzebowanie na wapń: 0,2-0,5 mmol/kg m.c. Dobowe zapotrzebowanie na magnez: 0,05-0,1 mmol/kg m.c. Dobowe zapotrzebowanie na fosforany: 0,2-0,5 mmol/kg m.c. Dobowe zapotrzebowanie na chlorki: 1-3 mmol/kg m.c.
Krystaloidy (płyny elektrolitowe) - zawartość jonów na 1000 ml roztworu
Roztwór |
Na |
K |
Ca |
Mg |
Cl |
HC03 |
Glukoza |
mOsm/1 |
0,9% NaCl* |
154 |
154 |
308 | |||||
5% glukoza** |
50,0 g . |
278 | ||||||
PWE*** |
141 |
5 |
2 |
1 |
109 |
301 | ||
Płyn Ringera1 |
147 |
4 |
2,3 |
155,5 |
309 | |||
Płyn glukoza:NaCl 2:1# |
51,2 |
51,2 |
o |
288 |
* pokrywa dobowe zapotrzebowanie na sód; rozpuszczalnik do leków zgodnych
** źródło „wolnej” wody służące do uzupełniania niedoborów i strat wody; niezgodna w roztworach z aminofiliną, erytromycyną, hydrokortyzonem, wit. B12
*** +31 mmol octanu, 3 mmol cytrynianu; pokrywa dobowe zapotrzebowanie na sód nie pokrywa zapotrzebowania na pozostałe elektrolity, nie nadaje się jako nośnik do leków podawanych we wlewie
pokrywa dobowe zapotrzebowanie na sód nie pokrywa zapotrzebowania na pozostałe elektrolity, nie nadaje się jako nośnik do leków podawanych we wlewie
#do pokrywania zapotrzebowania na sód i wodę przy zwykłych stratach