•do odkażania ran i skóry przed zabiegami chirurgicznymi
•do przemywania zakażonych ran pourazowych •w pierwotnych lub wtórnych infekcjach miejscowych skóry •w zainfekowanych nacięciach chirurgicznych •w zapaleniach pochwy
1
•w zakażeniach jamy ustnej
ALKOHOLE I ALDEHYDY
Alkohol etylowy
Mechanizm bakteriobójczego działania etanolu polega na wytrącaniu białek bakteryjnych i rozpuszczaniu błon lipidowych, jest stosowany w' stężeniu 50-70%, wyższe stężenie denaturuje otoczkę białek tworząc „pancerz” nie pozwalający wniknąć w głąb bakterii. Zastosowany bezpośrednio na otwartą ranę nie tylko zwiększa uszkodzenie, ale tworzy skrzep pod którym mogą rozwijać się bakterie. Stosowany głównie w chirurgii do aseptyki rąk, odkażania narzędzi i stołów' laboratoryjnych.
Aldehyd glutarowy
Skuteczniejszy środek odkażający niż fornaldehyd, szybkie działanie bakteriobójcze, szczególnie w środowisku kwaśnym. Jest aktywny wobec wszystkich bakterii, niszczy przetrwalniki laseczki, prątki, drożdże, grzyby i wirusy. Mechanizm działania aldehydu polega na zdolności alkilowania grup SH, OH, COOH, i NH2, zaburzając syntezę białek. Wykorzystywany do odkażania narzędzi chirurgicznych, szklanej aparatury, endoskopów.
FENOL I JEGO POCHODNE
Fenol (kwas karbolowy;) związek o dużej toksyczności, zastosowany na skórę powoduje martwicę, wcześniej stosowany w postaci żeli, maści oraz jako składnik płynów - zwykle jako środek znieczulający miejscowo w świądzie przy użądleniach i Ukąszeniach, na fenol wrażliwe są koty.
Krezol, Lizol, Tymol - stosowany w stomatologii do leczenia zakażonych kanałów i komór zębowych
Heksachlorofen
Działa bakteriostatycznie głównie na bakterie gram dodatnie ale, może również działać bakteriobójczo, działanie to rozwija się jednak powoli. Stosowany wielokrotnie na skórę (w mydle do mycia rąk) gromadzi się w powierzchniowych warstwach naskórka; maksymalne stężenie pojawia się po 2-4 dniach.
Alkohol izopropylowy
Stosowany do odkażania narzędzi chirurgicznych i aseptyki rąk. Działanie przed wbakteryjne to rozpuszczanie lipidowej błony komórkowej i denaturacja białek patogenów. Najskuteczniejszym jest 50% wodny roztwór. Substancje pochodzenia organicznego zmniejszają skuteczność działania alkoholi.
Aldehyd mrówkowy - Formaldehyd
Wodny 40% roztwór tego aldehydu to formalina. Formaldehyd jest stosowny głównie do odkażania przedmiotów' i pomieszczeń w postaci roztworów lub w' postaci gazowej, wydziela się z formaliny po dodaniu nadmanganianu potasu. W postaci gazowej aldehyd mrówkowy używany jest także do odkażania odzieży, skór, futer, wełny. Roztwory nie tracą aktywności w' obecności substancji organicznych. Formaldehyd zabija bakterie, ich przetrwalniki, grzyby i niektóre wdrusy. Jest stosowany do odkażania przy pryszczycy.
METALE CIĘŻKIE I ICH ZWIĄZKI
Związki rtęci
Przeciwdakteryjne działanie rtęci związane jest z jej powinowactwem do grup sulfhydrylowych; zablokowanie tych grup w enzymach komórki bakteryjnej powoduje zahamowanie jej w'zrostu. Usunięcie rtęci ze środowiska powoduje przywTÓcenie w'zrostu bakterii.
Żółty tlenek rtęciowy stosowany w postaci 2 procentowych maści do oczu.
Merbromina (Merkurochrom) roztwory 2 procentowa są stosowane do odkażania powierzchni skóry.