CCI00142

M'l liuiopa średniowieczna VIII - IX wiek ki w Akwizgranie, klór«\ przyozdobił ziołem i srebrem, i świecznikami, balustradą i drzwiami z masywnego brązu. Do lej budowy nie mogąc znikąd doslać kolumn i marmurów, kazał je juzy wozić /. Rzymu i Rawenny |...|

1291 Po przyjęciu (yUilu ccsaiskiego zajął się prawodawstwem swego narodu, które miało wicie braków. Frankowie posiadali dwojakie prawo. W wiciu miejscach bardzo lóżnc¹². Myślą jego było uzupełnić braki, różnice pogodzić, poprawie lo, co złe albo fałszywie podane. I.ecz niewiele z lego wykonał, zaledwie parę artykułów, i lo nicwykoń&.onych, dodał do istniejących ustaw. Kazał nalomiasl spisać prawa wszystkich naiodów żyjących pod jego berłem, a klóic dotychczas nie były spisane'*.

lak samo zchiał i pi /.echował dla pamięci barbarzyńskie, piasta i c pieśni, opiewające czyny i boje dawnych królów. Zaczął i gramatykę mowy ojczystej¹'¹. Miesiącom dal nazwy z własnego języka, ponieważ przedtem miały one u Franków częścią łacińskie, częścią barbarzyńskie imiona. Podobnie i wiatry ponazywał dwunastu osobnymi imionami, gdy dawniej tylko cztery wiatry rozróżniano. (...)

URZĄDZENIA SZKOL W WIEKACH ŚREDNICH

Antoni Kiiiliowiiik ( IH65 - 1919), slus/uic m»/\vniiy pi/c/. 1! łlniyc/a "'/apomitum>in hisli>i\l.irin oświaty w Polsce”, jako pieiws/y w Polsce habilitował się (1905) właśnie / lej tl/ieil/my \viril/\. /.i: w inko 1919 uzyskał tytuł piulcsoia. W jego dniohku jest ponad 70 piać mnikowycłi uka/iipp^clt na Im zle dokumentów źródłowych dzieje polskiej oświaty. Pic/cnlujciuy liagmcitly lUicjów \«>•<Innumni i szkól w Polsce u* wiekach średnich. Cz.l od 966 do 1363 r. Pelcislnug 1898. Nakł Księgami Kii/imici/a (ireiulyszyóskicgo.

Aióillo: 119, s. dl - 55, 78 - 80; 170 - 180)

WŁADZI*, KIEROWNICTWO I NAUCZYCIEI.I*

(frontu, roni z. III)

Z wyjątkiem pływalnych zakładów naukowych \vc Włoszech, w klóiych się* kształciła młodzież, do zawodów świeckich, powstawały szkoły średniowieczne w ścisłym związku z Kościołem, służyły jogo celom i były od niego zawisło

Panujący książę miał w tym okresie znaczne prawa wpływania na sprawy kościelne, lecz pod względem wiary i w sprawach edukacji pozostawiał Kościołowi zupełną swobodę.

Od papieża a względnie soborów wychodziły rozporządzenia w sprawach wy chowania i szkól, mające moc obowiązującą w całym święcie rzymsko-katolickim Do takich rozporządzeń należały np. ustawy soboru latcrancńskiego. Ir/ceiego i czwanego² Na rozporządzenia papieskie i soborów powoływali się niejednokrotnie biskupi polscy w swych ustawach synodalnych. W piciwszych wiekach chrześcijaństwa, gdy jesz ez.e nie było ścisłej organizacji kościelnej, decydowali w spiawaelt edukacji paiui|ąe\ książęta świeccy, w późniejszych czasach w* miarę, układania się stosunków kościelnych sprawy edukacyjne należały ptawie wyłącznie do /akicsii działania Kościoła

Delegaci papiescy, zjeżdżający do Polski w /ustępstwie, najwyżs/ij głowy kościoła celem regulowania rozmaitych spiaw religijno kościelnych, załatwiali przy tej sposobności w miarę potrzeby i sprawy dotyczące wychowania i szkól

Najwyższym krajowym opiekunem i zwierzchnikiem szkól był aicyhiskup gnieźnieński. Jurysdykcja jego rozciągała się w pewnych sprawach na wszystkie diecezje wchodzące w skład archidiecezji gnieźnieńskiej. Ustawy, mające mieć znaczenie we wszystkich diecezjach, musiały być jednak uchwalone na synodach prowincjonalnych, na których biskupi poszczególnych diecezji lub ich zastępcy pod kierownictwem arcybiskupa obradowali.

II) — 7.tód 1* ilo il/icjtSw wyrliowaiiiił

1

I (Uowiiic / Rawenny, I llmlii:in I ok loku 787 wysyłał do Kamili W. kolumny i mo/niki /.pałacu i:cs;ii sk i ego.

1 -1 l*i a wn I'uników Snlickich, /.«?.v Sulica - zredagowane po raz pici wszy w końcu V w., i Franków Kipuniskich. Lux Ki/nuiria, z pocz. VI w., obszerno zwody piawn głównie karnego i cywilnego. Kami W. dodał artykuły (cnjniuld, stąd nazwa kapitularzy dla dekretów i zarządzeń kamlińskich) do obu pomników ustawodawczych ogłaszając jc w kapitularzu z r. 803. Pruwo salickie uległo nadto przeiodagownniu w zwód o 70 lub 72 nrtykuluch na początku jego pilnowania, ok. 768 r.

13 Tę pracę ustawodawczą należy pojmować głównie jako nowe redakcje względnie przepisywanie poprzednio już istniejących zabytków prawnych. Zasada osobowości prawnej, obowiązującn na lei cnie państwa F ranków w ciągu co najmniej czterech wieków, a nieobca i pełnemu średniowieczu, wymagała przede wszystkim w zakiesie prawa prywatnego i kaniego, aby każdy odpowiadał wedle prawa, w którym się urodził. Stąd w państwie karolińskim jednocześnie obowiązywały prawa: rzymskie w późnych ledakcjaeb, burgundzkic, wizygockie, salickie i ripunrskic.

1*1. Nie nie znamy z łych prac Karola.

2

I.u taran - grupa budynków w starożytnym Rzymie należąca do rodu l.alerani, pałac odcinał właścicielom Neron (cesarz Rzymu 5*1-68 r. n.e.) i stanowił on własność cesarską do Konstantyna W . który ofiarował znaczną część budynków papieżowi Mclchiadesowi. /.budowany tam kościół Zbawiciela i pałac (IV w.n.e.) był siedzibą papieży do końca XIII w. W I.aternnic odbyło się pięć soboiów* powszechnych: trzeci - 1178-79; czwarty - 1215 r. (pr/yp. red.).