CCI20111111143

trolejbusów. Stosuje się je szeroko również w przemyśle elektrochemicznym, gdzie do wielu procesów wymagany jest prąd stały.

Ignitrony. Ostatnio w urządzeniach przemysłowych coraz częściej są stosowane ignitrony, będące odmianą prostowników rtęciowych. Są one jednofazowe, a więc mają tylko jedną anodę, Całość jest zmontowana w hermetycznie zamkniętym cylindrycznym stalowym zbiorniku chłodzonym wodą. Katodą w ignitronie jest rtęć, anoda grafitowa przez złącze izolowane jest połączona z przewodem anodowym. Ignitron ponadto jest zaopatrzony w dodatkową anodę zapłonową, jest nią pręt z materiału o dużym oporze, np. węglik krzemu (karborund), który ma tę właściwość, że nie jest zwilżany przez rtęć. Ostrze pręta jest w stałym styku z rtęcią.

Ignitrony w porównaniu z prostownikami rtęciowymi mają dużo mniejsze wymiary przy tej samej mocy i większą sprawność. Zespół trzech ignitronów ma przewagę nad prostownikiem rtęciowym trójanodowym ze względu na większą pewność działania, mocniejszą konstrukcję i brak wzajemnego oddziaływania pomiędzy anodami.

12.1 Zasada działania i budowa maszyn prądu stałego

Maszyny elektryczne mają za zadanie przetwarzanie energii mechanicznej w elektryczną albo też energii elektrycznej w energię mechaniczną. W przypadku pierwszym maszyny takie nazywamy prądnicami albo generatorami — są one źródłami energii elektrycznej; w przypadku drugim są to silniki elektryczne.

Zasada działania prądnic opiera się na zjawisku indukcji elektromagnetycznej, która polega na powstawaniu s.em. w przewodzie poruszającym się w polu magnetycznym.

Zasada działania silnika elektrycznego opiera się na zjawisku ruchu przewodu wiodącego prąd w polu magnetycznym. Przewód porusza się pod działaniem siły powstającej na skutek wzajemnego oddziaływania pól magnetycznych prądu i głównego pola.

W § 3.12 wspomniano, że zjawisko przemiany energii mechanicznej w elektryczną są w pewnym sensie odwrotne. To samo odnosi się do maszyn elektrycznych, tzn. jeżeli do maszyny doprowadzi się energię mechaniczną, będzie ona pracowała jako prądnica i odwrotnie, przy doprowadzeniu energii elektrycznej — jako silnik.

Zasadę działania prądnicy prądu stałego rozpatrzymy na najprostszym modelu składającym się z jednego zwoju w kształcie ramki (rys. 12-1). Zwój (ramka) może się obracać w polu magnetycznym. Na tym samym wale co i ramka zamocowane są dwie połówki pierścienia metalowego odizolowane wzajemnie i od wału. Każda połówka jest połączona z odpowiednim końcem zwoju. Do obu połówek pierścienia przylegają dwie szczotki. W zwoju wi-

287