cery i zioła

T: Sposoby pozyskiwania i przechowywania surowców zielarskich.

•    Suszenie (liści, kwiatów, nasion i owoców)

-    Surowce roślinne bezpośrednio po zbiorze nie powinny być ściskane, ugniatane i przetrzymywane w pojemnikach, ponieważ przegrzewają się i ciemnieją co sprzyja rozwojowi różnych szkodliwych mikroorganizmów.

-    Rośliny powinny być zbierane w takim stadium wzrostu, w jakim zawierają największą ilość substancji aktywnych biologicznie, ponieważ w trakcie okresu wegetatywnego zmienia się skład chemiczny rośliny,

-    Na jakość surowca wpływa też pogoda i pora dnia (jest to bardzo istotne w wypadku liści, kwiatów, ziela i owoców)

-    np. surowce bogate w olejki eteryczne powinny być zbierane w godzinach przedpołudniowych

-    surowce bogate w alkaloidy i glikozydy musza byś zbierane w godzinach silnego nasłonecznienia,

-    naziemne części rośli nie należy zbierać w czasie deszczu, mżawki i sosy ponieważ surowiec zawiera dużo wilgoci i długo schnie

-    wyjątkiem są surowce łatwo osypujące się jak kminek i kolendra, których zbiór jest zalecany w pochmurne dni

-    miejsce suszenia powinno być suche i dobrze przewietrzane

-    suszenie przeważnie odbywa się na drewnianych ramach , na których rozpięta jest druciana siatka nierdzewna lub bardzo rzadkie płótno

-    temperatura otoczenia

-    zamrażanie

•    Przechowywanie wysuszonych ziół:

-    Worki papierowe lub płócienne, kartony, skrzynki

-    Miejsca suche i ciemne

-    Temperatura około 18°C

-    Nie dłużej niż dwa lata

T: Zioła w pielęgnowaniu poszczególnych rodzajów cer i włosów, rąk, nóg.

•    Cera tłusta:

-    siemię lniane - działa osłaniająco dzięki zawartości śluzu, zawiera też lecytynę, olej, kwas linolowy. W postaci kataplazmów działa na skórę rozgrzewająco i zmiękczająco, jest też składnikiem maseczek. Olej lniany wchodzi w skład maści, kremów, mazideł.

-    szałwia - napar, ekstrakt i olejek eteryczny zawiera garbniki, żywicę, kwasy organiczne. Znajduje zastosowanie ze względu na właściwości ściągające, aseptyczne, gojące i przeciwpotne - w kremach i maseczkach do cery tłustej, dezodorantach itp. Szałwię można z powodzeniem wyhodować na własnej grządce.

-    babka lancetowata - zawiera substancje śluzowe, witaminy, garbniki, kwas krzemowy i enzymy. Odwar i nalewka służą do przygotowywania płynów do twarzy i kompresów do cery tłustej.

-    rozmraryn - głównym składnikiem czynnym jest olejek eteryczny. Ma działanie antyseptyczne i ściągające, przyspiesza odnowę komórek skóry. Dodany do kosmetyków ma właściwości ujędrniające, zapobiega tworzeniu się zmarszczek, wzmaga krążenie, jest on wzmacniający i tonizujący.

-    łubin (nasiona) - oczyszczają pory, odświeżają skórę, polecany do cery tłustej.

-    o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, np. skrzyp polny, fiołek trójbarwny, macierzanka piaskową, tymianek, kwiat lipy, oczar.

•    Cera sucha:

-    masło kakaowe - tłuszcz uzyskiwany z ziarna kakaowego, topiący się w temp. 32*C . Wykorzystywane jest jako stabilizator w kremach i pomadkach do ust. Dobrze wsiąka i natłuszcza suchą skórę.

- kwiat lipy - napar i ekstrakt z wysuszonego kwiatu lipy ma właściwości ściągające, pielęgnujące, poprawia ukrwienie i zdolność gromadzenia wilgoci. Nadaje się do suchej, wrażliwej skóry i zniszczonych włosów.

-    melisa - w handlu osiągalna jest herbatka, olejek eteryczny i nalewka z liści melisy. Wchodzi ona w skład olejków do masażu, dodatków kąpielowych, do perfumowania kremów i logionów. Zewnętrznie wpływa uspokajająco na suchą i wrażliwą cerę, wewnętrznie ( jako herbatka) - odprężająco i nasennie.

-    kwiat nagietka - pomarańczo w®-czerwone kwiaty nagietka zawierają olejek eteryczny, enzymy, kwasy organiczne, substancje śluzowe, żywice itp. Są znakomite do pielęgnacji delikatnej, wrażliwej ceiy. Działa przeciwbakteryjnie i gojąco na zanieczyszczoną i szorstką skórę. Stosowane pod postacią kompresów, płynów do twarzy, balsamów i kremów.

- przywrotnik - gojące zioło stosowane do suchej, wrażliwej cery i spierzchniętych rąk. Stanowi dobry środek ściągający przy' rozszerzonych porach.

•    Cera naczyniowa:

-    ekstrakt z oczaru wirginijskiego- hamamelisu - działanie łagodnie ściągające i przeciwzapalne, działa kojąco na skórę z rozszerzonymi naczynkami,

-    wyciąg z arniki górskiej - wspomaga krążenie krwi, wzmacnia naczynka krwionośne, działa przeciwzapalnie, zmniejsza zaczerwienienia,

-    wyciąg z kwiatów dzikiego mirtu - działa obkurczająco, wzmacniająco na naczynia krwionośne, przeciwdziała ich rozszerzaniu się,

-    wyciąg z kasztanowca poprawiają mikrokrążenie, wzmacniają i uszczelniają naczy nka; działają przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie

-    wyciąg z miłorzębu japońskiego (zwany też Ginkgo biloba) uelastycznia ściany naczyń i poprawia w nich krążenie.

•    Ręce:

Ręce narażone są na wiele szkodliwych szkodników jak: środki do zmywania, prania, działanie zmiennego klimatu itp. Środki te przeważnie działają silnie zasadowo i pozbawiają skórę naturalnego płaszcza tłuszczowego, efektem czego jest pierzchnięcie i szorstkość skóry, a czasami nawet uszkodzenie w postaci pęknięcia.

-    aloes - sok stosowany jest bezpośrednio na rany skóry, przyspiesza proces gojenia i łagodzi problemy skórne - oparzenia, podrażnienia alergie. Substancje czynne, które zawiera sprawiają że jest on błyskawicznie wchłaniany przez skórę i organizm. Jest też używany w leczeniu trądziku.

-    kwiaty dzikiego bzu - zawierają olejki eteryczne, śluzy, związki wapnią potasu, sodu, glinu, żelaza glikozydy cyjanogenne, saponiny triterpenowe, flawonidy i garbniki. Napary z kwiatów wzmacniają naczynia krwionośne, a także działają przeciwzapalnie, ściągająco i przeciwbakteryjnie, dzięki zawarto

•    Nogi:

-    kora dębu - z kory dębu europejskiego przyrządza się wywar zawierający głównie garbniki i kwas gallusowy. Wykazuje właściwości ściągające i odwadniające, służy jako dodatek do kąpieli nóg i pomaga przy pęknięciach skóry i odmrożeniach.

•    Włosy:

-    suche: korzeń łopianu, żywokost, kwiat czarnego bzu, prawoślaz lekarski, pietruszką szałwią pokrzywa zwyczajną

-    tłuste: nagietek, skrzyp, sok z cytryny, melisą lawendą miętą rozmaryn, bylicą oczar i krwawnik pospolity,

-    przeciwłupieżowo: łopian, rumianek, czosnek i cebulą przytulia czepną pietruszka, rozmaryn, pokrzywa zwyczajną macierzanka.

-    podrażniona skóry głowy: kocimiętka (liście i kwitnące ziele), rumianek, żywokost,

-    tonizująco (dają sztywność i połysk): nagietek, przytulia czepną skrzyp, kwiat lipy, nasturcją pietruszką rozmaryn, szałwią pokrzywa zwyczajna i rukiew wodną

-    przeciw wszawicy: napar gorzkli, korzeń szarłatki lub owoce jałowca z łyżeczką octu winnego. Stosować trzykrotnie w odstępach tygodniowych.

•    Oczy:

-    kwiat habru, bławatką rumianku, ziele szałwii, świetlika liść orzech włoskiego, oraz słaba esencja herbaciana.

A) Kąpiele ziołowe.

Działanie kąpieli jest dość złożone.

Do istotnych czynników kąpieli należy: temperatura wody i czas jej trwania.

-    kąpiel ciepła (34°C - 37°C) ma działanie kojące na układ nerwowy, przeciwbólowe, rozluźniające napięcie mięśniowe i ścian naczyń krwionośnych. Czas trwania kąpieli powinien wynosić 10-30 minut w zależności od indywidualnej wrażliwości.

-    kąpiel gorącą (37°C - 42°C). (stosowana przewlekłym gośćcu stawowym czy mięśniowym) Zaczynamy od 37°C dolewając stopniowo (najczęściej, co 2 minuty) gorącej wody, tak żeby po każdorazowym dolaniu temperatura podnosiła się o 1°C. Po uzyskaniu 42°C można pozostać w wannie około 5 minut. Zanurzenie ciała nie powinno dochodzić do poziomu serca. Stosowanie kąpieli gorących powinno być uzgodnione z lekarzem.

Najprostszym sposobem przygotowania kąpieli ziołowej jest sporządzenie z wybranej mieszanki surowców: naparu, odwaru lub odwaro-naparu i wlaniu go do wanny.

Przykłady kąpieli ziołowych:

-    Kąpiel uspokajająco-kojąca: lawendą melisą arcydzięgiel, kozłek lekarski, krwawnik pospolity (przy skórze suchej można dodać