CIMG0090

miejsce

zakażenia

wystąpienie

objawów

okres inkubacji.

Mrowienie 'ub śmierć

-okres utajenia skres zakaźny

Kolejność zdarzeń podczas prostej choroby zakaźnej przenoszonej w kontaktach bezpośrednich. Okres między zarażeniem a wystąpieniem objawów jest nazywany okresem utajenia. W tym okresie chory nie zaraża

Przedziały czasowe dla okresu inkubacji, utajonego i zakaźnego oraz ich wzajemne relacje charakterystyczne dla każdej choroby zakaźnej przedstawiono w tabeli.

Czas trwania okresu zakaźnego jest najważniejszym parametrem. Określa on maksymalny okres, kiedy choroba może być przekazywana innym osobom. Użalając się zwykle nad sobą z powodu przeziębienia, zastanawiamy się, od jak dawna możemy zarażać innych. Informacje zawarte w tabeli wskazują, że działanie choroby zakaźnej jest bardziej skomplikowane, niż dotychczas sądziliśmy: okres zakaźny różni się zasadniczo w przypadku każdej z chorób. Ciekawym przykładem jest tu grypa: można ją przekazać innym osobom maksymalnie w ciągu trzech dni i a chory leży wówczas najczęściej w łóżku niezdolny do większego wysiłku. Dlatego w czasach, kiedy podróżowało się głównie pieszo, epidemie grypy nie były powszechne. Obecnie w dobie lotów samolotem sytuacja jest całkowicie odmienna.

W wielu chorobach okresu dziecięcego - takich jak odra, różyczka, ospa - okres utajony jest krótszy od okresu inkubacji i chory zaczyna zarażać przed wystąpieniem objawów. Choroby te są trudne do kontrolowania, ponieważ z pozoru zdrowe dziecko może zarażać kolegów i koleżanki w szkole. Dlatego izolowanie podczas kwarantanny ma w tym przypadku mniejsze znaczenie.

Natomiast dyfteryt i krztusiec mają bardzo krótki okres inkubacji: objawy pojawiają się wkrótce po zarażeniu, ale chory nie zaraża przez następne dwa tygodnie. Te potencjalnie śmiertelne choroby można ła-

Choroba	Okres inkubacji (liczba dni)	Okres utajony (liczba dni)	Okres zakaźny (liczba dni)	Czy pacjent zaraża przed wystąpieniem objawów?
Odra	8-13	6-9	6-7	tak
Świnka	12-26	12-18	4-8	tak
Krztusiec	6-10	21-23	7-10	nie
Różyczka	14-21	7-14	11-12	tak
Błonica	2-5	14-21	2-5	nie
Ospa wietrzna	13-17	8-12	10-11	tak
Paraliż dziecięcy 7—12		1-3	14-20	tak
Grypa	1-3	1-3	2-3	czasami
Ospa	10-15	8-11	około 6	tak

two kontrolować — pod warunkiem że zostaną wcześnie zdiagnozowa-ne, a pacjent odizolowany. Prawdopodobnie to uratowało życie jednemu z autorów niniejszej książki. Podczas 11 wojny światowej, kiedy Chris Duncan był małym chłopcem, on i jego młodszy brat Colin poczuli się źle. Położono ich do łóżka w jednym pokoju. Colin miał silny ból gardła, więc lekarz rodzinny dawał mu codziennie środki przeciwbólowe. Było to bardo nieprzyjemne doświadczenie dla małego dziecka. Ostatecznie po kilkudniowym leczeniu (kompletnie nieskutecznym) lekarz zorientował się, że Colin ma dyfteryt i szybko zabrał go do szpitala chorób zakaźnych. Ku zdziwieniu rodziny, Chris nie zachorował, mimo bliskiego kontaktu z bratem i wystąpieniem podobnych objawów chorobowych. Dzięki wczesnej diagnozie lekarza, który odizolował pacjenta, zanim ten zaczął zarażać, Colin nie przekazał choroby nikomu.

Przykładem choroby o długim okresie inkubacji jest H1Y. co spraw ta. że jest ona trudna do kontroli. Okres utajony trwa od kilku dni do kilku tygodni, a okres inkubacji, przed wystąpieniem objawów, około 10 lat, podczas których zarażeniu ulega duża liczba osób. Dzięki tak długiemu okresowi inkubacji choroba ta jest tak bezwzględna. Bardziej frapująca jest nowa odmiana choroby Creutzfeldta-Jakoba (powszechnie zwaną „chorobą wściekłych krów”), na którą od 1996 roku zmarło już sto osób. gdyż jej okres inkubacji wynosi 40 lat.

Wynika z tego, że każda choroba ma swój charakterystyczny okres utajony, który determinuje przebieg wydarzeń w trakcie epidemii. Czy

127