CIMG0127

•    Grypa. Choroba przenosi się w wyniku kontaktów bezpośrednich i czę. sto podlega mutacjom; w przeszłości niektóre odmiany były śmiertelne Często pochodzi od zwierząt - głównymi nosicielami są kaczki, kur. czaki i świnie w Azji. Podobnie nie ma na nią lekarstwa, lecz dostępne są szczepionki.

•    Różyczka. Ta infekcja roznosi się drogą kropelkową. U dzieci w krajach rozwijających się i przy słabym odżywianiu może być śmiertelna. Nie ma na nią lekarstwa, lecz jest dostępna szczepionka.

•    Polio. Pod koniec lat 40. oraz na początku lat 60. ubiegłego wieku na świecie panowała epidemia polio. Jest to ostra choroba wirusowa centralnego systemu nerwowego, powodująca wiele powikłań, takich jak paraliż lub niekiedy śmierć. Nie ma na nią lekarstwa, lecz jest dostępna szczepionka.

•    Ospa. W przeszłości powodowała dużą śmiertelność wśród dzieci. Światowy program szczepień wyeliminował całkowicie wirusa, poza zapasami przechowywanymi w laboratoriach. Ospę uznaje się zabroń terrorystyczną. Często jest śmiertelna i nie ma na nią lekarstwa, lecz jest dostępna szczepionka.

Odkrycia naukowe w medycynie pozwoliły stworzyć mechanizmy kontroli wielu chorób zakaźnych (lecz nie wszystkich - patrz AIDS). Wynaleziono szeroką gamę antybiotyków leczących infekcje bakteryjne, choć występowanie odpornych szczepów bakteryjnych stwarza problemy. Istnieje też zaledwie kilka skutecznych leków stosowanych w chorobach wirusowych. Mimo to profilaktyka jest lepsza niż jakakolwiek kuracją a potęp w rozwoju szczepionek zapoczątkowany pracami Edwarda Jennera nad ospą w XVIII wieku zmienił nasze możliwości w zmaganiu z tym zakaźnym mordercą.

/Slosiciele zwierzęcy — ukryte niebezpieczeństwo

W ciele wszystkich zwierząt występują pasożyty, podlegające przez setki tysięcy lat rozwojowi wraz ze swoimi nosicielami, aż do wypracowania sposobu, w jaki te dwa organizmy mogąkoegzystować, nawet jeśli nie w ścisłej harmonii, to przynajmniej bez wzajemnego powodowania

zbytnich szkód. Czasami jednak wirus pasożytniczy lub bakteria ucieka od swojego stałego żywiciela - ssaka, i przechodzi do innego gatunku lub też do człowieka. Wiele chorób zaczyna się właśnie w ten sposób.

Niektóre z nich - na przykład choroba Lyme (zwierzęcym nosicielem jest jeleń) i dżuma dymienicza (zwierzęcym nosicielem jest gryzoń) - nie są przenoszone dalej z człowieka na człowieka. Ich przenoszenie w istotny sposób zależy od zwierzęcia, a nie od populacji ludzkiej. Mechanizm infekcji jest znacznie bardziej złożony niż „prosta” choroba zakaźna ₁ taka jak różyczka, ospa wietrzna oraz dżuma krwotoczna.

Inne choroby wirusowe (AIDS, grypa, ebola) zniknęły u zwierząt. Przekazywane w kontaktach bezpośrednich, są śmiertelne i zakaźne wyłącznie dla człowieka. Ich rozprzestrzenianie zależy od takich samych czynników, jak w przypadku jakiejkolwiek choroby zakaźnej. Początki ich istnienia w organizmach zwierzęcych zostają natychmiast zapomniane. Choroby te noszą nazwę nowo powstałych chorób wirusowych.

Zawę-żcmie. Urę.0u pode.ji*zcmyck

Czy na podstawie naszych dotychczasowych badań można wywnioskować, że dżuma krwotoczna była chorobą albo wirusową, albo bakteryjną? Jej charakterystyka podsumowana w poprzednim rozdziale wskazuje, że czynnikiem sprawczym był wirus. Potwierdza to także obserwacja, że wśród ludności średniowiecznej Europy występowała silna selekcja genetyczna na korzyść mutacji CCR5-A32, która chroni przed wirusem nabytego niedoboru odporności u ludzi.

Czynnik chorobotwórczy jest bardzo stabilny. Podczas 300 lat powracających epidemii dżumy charakterystyka czynnika chorobotwórczego niewiele się zmieniła. Możliwe, że wystąpiły niewielkie mutacje, lecz miały one mały wpływ na przebieg choroby, jej zakaźność, symptomy czy śmiertelność.

Większość zmian we wzorcu choroby od XIV do XVII wieku można wytłumaczyć zmianami w zachowaniu i genetyce ludzi, a nie jakimikolwiek zmianami wirusa. Zatem stopniowe zwiększanie liczby mutacji CCR5-A32 występujących wśród mieszkańców całej Europy przyczyniło się do zwiększenia liczby jednostek odpornych oraz zmieniło szybkość razcho-dymia się choroby, a także śmiertelność z powodu epidemii dżumy.

Mk

191