deklinacja rzeczownika

Opr. dr hab. Alicja Nowakowska

Deklinacje rzeczownikowe

Deklinacja męska - liczba pojedyncza

przypadek	końcówki	kryteria	objaśnienia; przykłady	wyjątki; uwagi
mianownik	-0, -o		-o: imiona zdrobniale, np. Józio, Kazio; nazwy pokrewieństwa, np. dziadzio, wujcio',
dopełniacz	-a, -u	1.    semantyczne 2. genetyczne	-a: rzecz, żywotne, np. pana, kota, lwa\ nazwy części ciała, naczyń, narzędzi, np. nosa, talerza, młota; -u: rzecz, nieżywotne umysłowe, zbiorowe, materialne, np. gniewu, tłumu, cukru', -u: rzeczowniki obcego pochodzenia, np. aparatu, telefonu, teatru;	wyj. wołu, bawołu', To tylko tendencja.,
celownik	-u, -owi	morfologiczne i historyczne	-u: nieliczne rzecz jednosylabowe, np. panu, bratu, kotw, -owi: zdecydowana większość rzecz., np. stołowi, profesorowi, ptakowi',	-u: także rzadko dwusylabowe, np. ojcu, diabłu',
biernik	-a»-0	semantyczne	-a rzecz, żywotne B = D, np. widzę foto, komara, lekarza', -0 rzecz, nieżywotne B = M, np. widzę telefon, stół, budynek,	b. widoczna tendencja przyjmowania -a przez nieżyw., np. widzę rydza, banana, dolara; wysyła SMS ~a\
narzędnik	-em		np. panem, kotem, stołem, cieniem
miejscownik	-e, -u	morfologiczne	-e: rzecz, twardotematowe z wyjątkiem zakończonych na -k, -g -ch, np. (o) kocie, chłopie, bucie', -u: rzecz.miękkotematowe + zakończone na -k, -g, -ch, np. (o) koniu, lekarzu, pniu, mchu, ptaku, wrogu;	twardotem. pan, syn, dom przyjmują ' —u (o) panu, synu, domu;
wołacz	-e, -u	morfologiczne	-e: rzecz, twardotem. i rzecz, z sufiksem -ec, np. panie! psie! dębie! głupcze! chłopcze!. -u: rzecz miękkotem. i zakończone na -k, -g, -ch, np: lekarzu! koniu! piesku!, wrogu! duchu! —	Wyj. domu!, synu! Wyj. księże! Boże!, człowiecze!

/(.