gdzie:
x - średnia arytmetyczna,
x,, x2,... Xj,..., xn - wartości kolejnych pomiarów, n - liczba pomiarów, s - odchylenie standardowe.
Współczynnik zmienności v jest ważnym wskaźnikiem jakościowym dla wielu wyrobów włókienniczych. Im mniejsza jest jego wartość, tym mierzona cecha jest bardziej jednorodna. Z kolei jednorodność cech surowców i półwyrobów wpływa korzystnie na właściwości wyrobów gotowych. Współczynnik zmienności v oblicza się według wzoru:
V — ■ 100%,
X
gdzie:
5 - odchylenie standardowe, x- średnia arytmetyczna.
W celu określenia wybranej cechy wyrobu włókienniczego wykonuje się szereg pomiarów i oblicza wartość średnią. Wyznaczona średnia jest obarczona pewnym błędem, wynikającym z ograniczonej dokładności przyrządów, błędnych odczytów lub zmienności mierzonej cechy. Względny błąd przypadkowy p wartości średniej artytmetycznej uwzględnia liczbę pomiarów n, założone prawdopodobieństwo wystąpienia błędu w określonym przedziale wartości oraz współczynnik zmienności v. Wyraża się go za pomocą wzoru [2]:
gdzie:
x- średnia arytmetyczna,
s - odchylenie standardowe,
t - współczynnik o zmiennej wartości uzależnionej od liczby pomiarów n.
Wartość współczynnika t (tzw. współczynnik Studenta) zależy od przyjętego poziomu ufności [2], Najczęściej przyjmowanym poziomem ufności w badaniach laboratoryjnych wyrobów włókienniczych jest wartość 95% , dla której współczynnik t przyjmuje wartości uzależnione od liczby stopni swobody n - 1. W tabeli 1.1 podano wartości t w zależności od liczby pomiarów. W praktyce, w pracowni włókienniczej studenci wykorzystują sprzęt komputerowy i opracowane już programy, dostosowane do aktualnie wyznaczanych wielkości.