Podobne działają prolaktyna i kortykoliberyna, które pobudzają proliferacją limfocytów B i komórek NK.
Powiązanie między wymienionymi układami uwidocznia najlepiej zjawisko stresu w kontekście osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej
• Stres psychiczny - przeżycia ujemne ludzi, np. śmierć osoby bliskiej, silne i długotrwałe napięcie itp., wywierają supresyjny wpływ na układ immunologiczny
• Przeżycia radosne (np. uczucie miłości, uznanie społeczne) stymulują jego aktywność
• Kortykotropina (ACTH) i glikokortykoidy, hamują proces zapalny, aktywność fagocytów i proliferację limfocytów
• Hormon wzrostu, prolaktyna i tyroksyna, łącząc się z odpowiednimi receptorami limfocytów, powodują ich proliferację
• Androgeny hamują aktywność limfocytów, zwłaszcza Tc, co prawdopodobnie ma znaczenie w procesie hamowania reakcji odpornościowej układ immunologiczny matki na antygeny płodu odziedziczone po ojcu
• Estrogeny mogą, w zależności od stężenia, hamować (gdy wysokie) lub pobudzać (gdy niskie) syntezę przeciwciał Hormony są także syntetyzowane w układzie immunologicznym. Limfocyty T syntetyzują np. hormon wzrostu i wazopresynę, limfocyty B kortykotropinę i enkefaliny, a monocyty somatostatynę i prolaktynę
5. Mechanizmy odporności nieswoistej - bariery ochronne BARIERY OCHRONNE
• skóra, tkanka łączna podskórna, błony śluzowe
• warunki dobrej obrony przeciwzakaźnej - zachowanie elastyczności skóry, brak pęknięć, ubytków włosa i naskórka,
• wyjątkowo przez te nie uszkodzone powłoki mogą przenikać niektóre zarazki np. Leptospiry (sprzyja rozmiękczenie skóry przez wodę) pałeczki Brucelli i Salmonelii;
Skóra:
O na skórze zawsze znajdują się bakterie saprofity - stali „rezydenci" - całkowicie nie usuwają ich nawet zabiegi dezynfekcji O Bakterie chorobotwórcze niszczone są w procesach autodezynfekcji w ciągu 2 godzin
O W niszczeniu bakterii biorą udział: kwaśny odczyn skóry pH 5,0-5,5 (kwaśny płaszcz), pot i łój (kwasy tłuszczowe nienasycone) -usuwają mechanicznie
O Procesy autodezynfekcji ustają w 15 min po śmierci
O U człowieka - brak kwaśnego płaszcza pod pachami, w pachwinach, między palcami - wrażliwe na zakażenia bakteryjne i grzybicze
TKANKA PODSKÓRNA
0 zawiera kwas hialuronowy i chondrioitynosiarkowy 0 uszczelnia przestrzenie międzykomórkowe - czynnik antyinwazyjny BŁONY ŚLUZOWE
• JAMA USTNA
o ślina spłukuje drobnoustroje z błon śluzowych i zawiera lizozym o właściwościach bakteriobójczych o Paciorkowce saprofityczne w jamie ustnej i gardle wytwarzają H202 niszczący bakterie o Śluz izoluje komórki nabłonka od kontaktu z bakteriami i usuwa je dzięki ciągłej jego produkcji o Mucyny zawarte w ślinie i śluzie wiążą swymi węglowodanowymi receptorami lektyny bakteryjne o Najwięcej substancji przeciwbakteryjnych w ślinie znajduje się u psa.
• ŻOŁĄDEK kwaśny odczyn - nawet przeżuwacze pH5,4-7, a u pozostałych gatunków zwierząt domowych jest znacznie niższy
• Dalsze odcinki przewodu pokarmowego;
o żółć - u szczurów dodatkowo niszczy endotoksyny bakteryjne (działanie detergentu) o enzymy trawienne
o flora jelitowa - antagonistyczne działanie na bakterie chorobotwórcze; bakteriofagi w jelitach o ruchy perystaltyczne - skracanie czasu kontaktu komórek nabłonka z bakteriami chorobotwórczymi
• Drogi oddechowe:
o Śluz
o migawkowy nabłonek urzęsiony - wydala zarazki na zewnątrz (sprzyjają odruchy kichania i kaszlu)
• Oko
o łzy - mechanicznie spłukują bakterie o lizozym- zawarty w łzach
o laktoferyna- zawarta w łzach, działa przeciwbakteryjnie i przeciwtoksycznie (zawartość jej maleje w czasie schorzeń gruczołu łzowego
• Drogi moczopłciowe:
o mocz - mechanicznie usuwa bakterie (przy utrudnionym oddawaniu moczu bakterie mogą dostać się drogą wstępującą nawet do nerek) o śluz
o niskie pH - u niektórych zwierząt mięsożernych i wszystkożernych
o wydzielina prostaty - dlatego u osobników męskich rzadsze zakażenia dróg moczowych (dodatkowo dłuższa cewka moczowa)
o w pochwie - niskie pH powodowane rozkładem glikogenu nabłonka przez pałeczki Doderleina.
3