DSC00049 3

obecnych poglądów na ctiopatogencsę lęku napadowego można wyróżnić tccy podstawowe hipotezy:

Hipoteza oparta na zaburzeniach naimprzekażmetwa mózgowego

1.    noradrenergłeznego: aJfa-adrenareccptoróvr presynaptycznych, które normalnie hamuję aktywnoSć neuronów presynaptycznych w mózgu związanych z kontrolą lęku; dowodzą tego m.in. działanie „panikogeane" Johimbiny - antagonisty tych receptorów — oraz badania nad działaniem u pacjentów z lękiem napadowym kłoni-dyny - antagonisty receptorów a-adrenergicznych;

2.    scimoninerjpcznego: dowodzą tego m.in. skuteczność selektywnych inhibitorów wchłaniania zwrotnego aerotoniny i badania z fenfłuraminą - pośrednim agorascą receptorów serotoninowych, mającą działanie panikogennej

3.    GABA-ergicznegp: dowodzi tęgo skuteczność silnych Icków benzodiazepinowych. Hipoteza oparta na mechanizmie nadwrażliwości ośrodka oddechowego. Obserwacja, że hipcrwentyiacja u niektórych ludzi może prowadzić do objawów podobnych do napadu paniki, spowodowała sformułowanie hipotezy, że napady paniki są wynikiem mimowolnej hiperwentylaql Okazało się jednak, że hipcrwentyłacja nie jest zawsze przyczyną napadów paniki Stwierdzono też, że u pacjentów z zaburzeniem lękowym napadowym inhalacja dwutlenku węgla doprowadza do napadów paniki łatwiej niż u innych. Te obserwacje, podobnie jak badania nad ponikogennym działaniem iniekcji mleczanu sodu, prowadzą do hipotezy sformułowanej przez D. Kleina, że zaburzenie lękowe napadowe jest spowodowane nadwrażliwością ośrodka oddechowego na dwutlenek węgła (poczucie „duszenia się" występuje przy stężeniach mniejszych niż u osób zdrowych).

Hipoteza oparta na zaburzeniu poznawczym. Obserwacja, że obawa przed poważną chorobą somatyczną czy psychiczną występuje u pacjentów z napadami paniki częściej niż u pacjentów z zaburzeniami lękowymi, u których takie napady nie występują, prowadzi do przypuszczenia, że w zaburzeniu lękowym z napadami paniki występuje poznawcza „spirala lęku". Objawy napadu lękowego są interpretowane jako zagrażające życiu, co powoduje dalsze narastanie lęku. Koncepcja ta stanowi podstawę do stosowania terapii poznawczej w tym zaburzeniu.

&5. Przebieg zaburzenie

Napady paniki, występujące bez uchwytnej dla pacjenta przyczyny, stosunkowo szybko są wiązane z okolicznościami, w których wystąpił pierwszy napad. W wyniku wspomnianej wyżej spirali łęku narasta strach przed śmiercią i poważną chorobą. Wiąże się on z sytuacjami, których wspólną cechą jest trudność w natychmiastowym wydostaniu się z nich czy w uzyskaniu pomocy (np. lęk przed opuszczeniem domu, wejściem do sklepu, pozostawaniem w zatłoczonym pomieszczeniu, korzystaniem z publicznych środków transportu). Lęk ten nasila się zwłaszcza w samotności. Stosunkowo szybko dołączają się objawy unikania okoliczności czy sytuacji, w których napady paniki występują. Tak więc w dużej części przypadków lęk napadowy jest pierwszą fazą agoralobu.

W klasyfikacji DSM relacja (również czasowa) między zaburzeniem lękowym napadowym a agorafobią jest szczegółowo uwzględniona. Wiąże się to z początkowym wyodrębnieniem (DSM III, 1980) zaburzenia lękowego napadowego jako odiębncgo zaburzenia. Rzeczywistość kliniczna spowodowała wprowadzenie już w DSM-UI-R (1984) zaburzenia lękowego napadowego z agorafobią jako odrębnej kategorii. WICD-10 ago-