DSC00654 2

nniur qTb fdne wyuępo»*ł\ nu otvti«rrmc plAnVl«»nK/nc l'w»/* »ic łc m wvd> c»cp4c v»\łia:utf te# »vhMu*i< koKniijoych kotilowców

TVn ohccm w Sxiui^\m kopalne mut/lc uęglunie wapnia (('a(‘0») jwhodn / czasów. gdy organizm H i H>iwnagąc inus/lę pobierał pjtrrrbnc do Irgo p*en%i*\iki x wjJn monkicj Stosunek wjstępuiących w modne izotopów O¹ do O^u zalezy od temperatury l>/i< tno/iui uwolnić tlen x węglami wapnu tworzącego muszlę i ustalić, jaki jest ud/jał O" do O \ a następnie określić temperaturę, która panowała w danym morzu Hen ze szkieletów organizmów planktonicznych i ncktonicznych (np. płanktonacznych otwonuc. bdemnitów) mo/c informować o temperaturze poru ące w przypowierzchniowej warstwie wód, natomiast tlen ze szkieletów forrr. bentorocznych (np otw-omic bcntonicznych. ramicnionogów zaw-.asowych) pozwala określić temperaturę wód przydcnnych.

Obecność skamieniałości organizmów ryjących w miękkim osadzie tlub ich nor (np. Lingula. patrz lig. 40; niektóre małże, jeżowce z grup> Ateiostomata) wskazuje, ze gdy skała powstała, dno było miękkie, natomiast występ*) wam a organizmów drążących lub ich drążeń i organizmów cementujących się do podłoża oznacza, ze w czasie sedymentacji dno było twarde,

Tc organizmy, które mogą żyć zarówno w wodach o normalnym morskim zasoleniu jak i w wodach słonawych (brakicznych), są w wodach brakicznych mniejsze i mają cieńsze muszle tpatrz fig. 11). Zespół wód brakicznych jest ponadto gatunkowo uderzająco uboższy od zespołów zarówno wód słonych jak i słodkich, lecz jest za to bogaty w osobniki. Wymienione cechy pozwalają na podstawie występujących w skałach skamieniałości wmioskować o zasoleniu wód dawnych basenów

Przedstawione powyżej wskaźniki pozwalają odtworzyć układ warunków środowiskowych na danym obszarze bądź lądowym, bądź w basenie morskim, a nawet oceanicznym. W ten sposób paleontologia znacząco przyczynia się do rekonstrukcji dziejów Ziemi.

S/it<!ę:y <xyu\.ir\„V* a;t*> _Kh frj ^^d sk*ł tworzą trw tk*ły orgrogemcme (biogenicm»

których części twarde budują te skały. noną

tkjJotwórczych

Szczegółowe charakterystyki skał tnogcacznych    mon* w

podręcznikach petrografii skał opadowych Tu oacocmass zwtóci uę przede

wszystkim uwagę na aspekty paleontologiczne genezy tych skał

Pierwotny skład chemiczny skały zalezy w znacznym stopniu od składu chemicznego budujących ją szkieletów orgaiucznych Organizmy

obdarzone szkieletami krzemionkowymi (cześć gąbek, jednokomórkowe radiolarie i okrzemki) mogą tworzyć skały krzemionkowe Zc szkielecików radiolarii powstawały skały zwane radiolarytami. z paaccrzyków okrzemek (Diatomcac) utworzone są diatomity (skonsolidowane) i ziemie okrzemkowe (luźne), natomiast najbardziej znanymi skałami o pochodzeniu gąbkowym, są spongiolity, opoki i gezy.

Spongiolit utworzony es: z ig-.cł gąbek krzemionkowych słonych krzemionkowym spoiwem Opoka jest s.\ałą mieszaną, krzemionko we-węglanową. Jej głównymi składnikami są krzemionka pochodzenia gąbkowego oraz węglan wapnia. Gezy złozor.c są z krzemionk. biogcniczncj. z detrytycznych, nieorganicznych ziaren kwarcu oraz z węglanu wapnia

Ze szkieletów organizmów obdarzonych częściami twardym; z węglanu wapnia utworzone są biogenicznc skały węglanowe. Najbardziej znane z nich to wapienie krynoidowc. muszlowce, wapienie biohcnnalnc oraz kopalne muły węglanowe.

Wapienie krynoidowc są złożone z fragmentów szkieletów liliowców, szczególnie z. elementów szkieletów ich łodyg.

Muszlowcc mogą zawierać muszle różnych organizmów, r.p. głowonogów czy ślimaków. CZęŚCiej (począwszy od o ») budują ;c jednak muszle zawiasowych brachiopodów i lub małż) zmiany składu

169