DSC01406

^HofcEĆENlA DO TEKSTU

Nfc wskaż zagadnienia, które są omówione w prezentowanym fragmencie książki Janusza I Tazbira.

a)    prześladowania katolików w XVIl-wiecznej Polsce

b)    przyczyny zwycięstwa kontrreformacji na terenach XVII-wiecznej Rzeczypospolitej

c)    przebieg kontrreformacji na ziemiach polskich w XVI1 w.

d)    przyczyny wojen religijnych toczonych w XVII w. przez Polskę

2.    Na podstawie akapitów i. i a. wytłumacz, w jaki sposób sytuacja wyznawców różnych religii poza granicami Polski wpływała na narastającą nietolerancję religijną w Polsce

j w XVII w.

3.    Sformułuj dwa opisane w tekście argumenty przeciwko tolerancji religijnej używane przez polskich zwolenników kontrreformacji.

4.    Na podstawie akapitu 3. podaj przyczyny wspierania przez różnowiercze mieszczaństwo i szlachtę idei osadzenia na tronie polskim obcego władcy.

I 5. Wykorzystując akapit 4., wyjaśnij, na czym polegała zmiana charakteru zarzutów politycznych wobec polskich dysydentów w XVII w.

| 6. Na podstawie akapitów 5. i 6. przedstaw wpływ położenia geograficznego ; Rzeczypospolitej na postrzeganie w niej różnowierców.

7.    Podaj wymienione w akapicie 7. historyczne przyczyny nacjonalizmu i ksenofobii, które 1 pojawiły się w Polsce w XVII w.

8.    Wskaż związek myślowy pomiędzy ostatnim zdaniem akapitu 7. a pierwszym zdaniem ; akapitu 8. Wytłumacz, w jaki sposób autor osiąga spójność ich treśd.

9.    Wyjaśnij, w jaki sposób wojny, które dotknęły Rzeczpospolitą w XVII w., wpłynęły

i na świadomość zbiorową Polaków. Określ, jakie fakty zostały połączone z mitycznymi wyobrażeniami.

i 10. jaką definicję polskości stworzyła i upowszechniła w Polsce propaganda j kontrreformacji? Wyjaśnij przyczyny udanego wprowadzenia tej koncepcji w obieg polskiej myśli politycznej.

11. Zbuduj definicję ksenofobii, korzystając z kontekstów, w których występuje to pojęcie i w tekście Tazbira.

Zaraz się wywiodę...

Język jako narzędzie perswazji ^y "IIm

Język służy nie tylko do przekazywania informacji czy wyrażania uczuć, lecz także do przekonywania innych do własnych racji. Od początków kultury europejskiej ludzie znają sztuką, której systematycznie nauczano i która była odrębną dziedziną wiedzy - retoryką. Omawiała ona zasady przekonywania innych za pomocą języka. Na tej lekcji przypomnimy zasady i środki, którymi posługiwała się retoryka.

PERSWAZYJNE UŻYCIA JĘZYKA jeżeli w wypowiedzi językowej dominuje funkcja impresywna (związana z oddziaływaniem na odbiorcę; jedna z sześciu funkcji języka omówionych w lekcji 4. pierwszej części podręcznika), mamy do czynienia z perswazyjnym użyciem języka (łac. persuadere -namawiać, przekonywać, zachęcać). Celem tego rodzaju wypowiedzi jest wywarcie wpływu na odbiorcę - uzyskanie przez nadawcę

efektu w postaci zmiany postawy lub działania odbiorcy.

Oddziaływanie takie może odbywać się wprost lub nie wprost, może także przybierać I formy mniej lub bardziej estetycznie i etycznie wartościowe. Zawsze jednak w większym lub mniejszym stopniu odwołuje się do emocji i rozumu odbiorcy. Ukryte sterowanie kimś bez jego zgody, a często i wiedzy, określamy mianem manipulacji językowej.

WIEDZIEĆ WIĘCEJ...

Sztuka przekonywania jest tak stara, jak posługiwanie się przez człowieka językiem.

W starożytności nazwano ją sztuką wymowy - retoryką (gr. no - mówię celowo, stosownie, pięknie; rhstór -mówca, nauczyciel wymowy). W Grecji była najstarszym przedmiotem nauczania-to jej bowiem uczyli sofiści, pierwsi wędrowni

nauczyciele. W starożytnym Rzymie określano ją jako ars bene dicendi (czytaj: dkzendi)

- sztukę skutecznego (sprawnego) przemawiania (wypowiadania się). W średniowieczu stanowiła jedną z trzech podstawowych dziedzin tzw. sztuk wyzwolonych (dziś powiedzielibyśmy: nauk humanistycznych) obok gramatyki i dialektyki.

Do XVIII w. retorykę uznawano za jedną z podstawowych umiejętności wykształconego człowieka. Nauka retoryki obejmowała wiele zagadnień, m.in.: kompozyqę wypowiedzi językowej, argumentację stosowaną w mowie (jej porządek, właściwości, kryteria poprawności), a także dobór środków językowych.