DSC01454

312

312

WUmMYZM (POSTAWA WERTORYCZNAj - model zachowań charakteryzujący się niezgodą na zastaną

»POJĘCIA KLUCZOWE

rzeczywistość spefeam i postrzeganiem świata przez pryzmat indywidualnych pragnień oraz przekonań, W postawie nerietycznej wątkową rolę odgrywają uczuciowość-zwłaszcza w przeżywaniu nieszczęśliwej mibso i związanego z nią cierpienia - poetycka wrażliwość, przejawiająca się często w melancholii (a nawet depresji), om uznanie mibśd za najważniejszą sprawę w życiu. Wecteryzm gloryfikuje cierpienie Jako źródło glębobch przeżyć psychicznych, .1 zarazem cechuje się pesymizmem związanym z poczuciem niemożności zmiany śwsata. co prmeadzi do poczucia tzw bólu Istnienia (niem. \Wtschmertz) i samobójstwa.

INDYWIDUALIZM (tac. indwidmm ~ niepodzielna całość, atom) - postawa polegająca na uznawaniu wśasnych przekonań, wartość i działań za najistotniejsze, ważniejsze również od racji społecznych. Przejawia się min. w niezależność wobec powszechnie uznanych, obowiązujących norm i przekonań.

MORALNOŚĆ oznacza zachowania ludzi zgodne 2 określonymi normami lub regułami postępowania albo same te reguły. Możemy mówić np. o moralności indywidualnej (zachowania określonego człowieka) lub społecznej (reguły zachowania obowiązujące w danej społeczność).

Polecenia do tekstu

i. Na podstawie fragmentu 2. powieści (akapity 1. i 2.) wyjaśnij, w czym wyraża się przekonanie Wertera o jego wyższości nad społeczeństwem.

2. Przedstaw sposób, w jaki bohater dowodzi twierdzenia: „jaldmże dzieckiem jest • człowiek” (fragment 3.).

3.    Odwołując się do ostatniego cytowanego fragmentu powieści (list z 30 października 1 1772), wyjaśnij przyczynę derpień bohatera.

4.    W przytoczonych urywkach utworu wskaż przejawy indywidualizmu Wertera.

Praca domowa

t. Wymień najważniejsze według ciebie cechy dzieciństwa, młodośći i dojrzałości Przyporządkuj je Werterowi i odpowiedz na pytanie: Werter - dziecko, młodzieniec czy człowiek dojrzały? I

2. Wynotuj refleksje o dzieciach, które zamieszcza Werter w podanych niżej listach. '

b) z 6 łipca 1771 r.

aj z 29 czerwca 1771 r.

Tworzenie własnego tekstu

Opisz to, co zmienne, i to, co stałe w osobowości, postawie i stosunku do świata głównego bohatera Cierpień młodego Wertera.

Cofam się jak przed ogniem..

Historia miłości nieszczęśliwej ,

(I jjijiość od zawsze była przedstawiana w sztuce jako potężna siła kierująca człowiekiem.

I _Ml-_mo to na przestrzeni wieków różne były moralne oceny tego uczucia. Cierpienia młodego I Wertera to powieść, która ze względu na sposób przedstawienia miłości należy do utworów ■ przełomowych, zapowiadających nową epokę. Od czasów romantyzmu miłość przestała być I bowiem tylko usprawiedliwieniem dla ludzkich czynów, ale została uwzniośbna jako główny I motyw ludzkiego działania.

"pojęcie miłości i jego ewolucja i w XIX w., jest ona uważana za jeden z naj-j Miłość jest jednym z najważniejszych i naj- bardziej pożądanych przez ludzi stanów psy-i częstszych tematów i motywów nie tylko chicznych.

I w sztuce, lecz także w refleksji o ludzkiej psychice i egzystencji. Przy tym jest to pojęcie TRAGIZM MIŁOŚCI WERTERYCZNEJ I niezwykle wieloznaczne. Miłością nazwiemy Bohater Cierpień młodego Wertera przeżywa zarówno fascynację drugą osobą, sprzyjającą    miłość nieszczęśliwą. Źródłem nieszczęścia jest

jej idealizacjii wywołującą gwałtowną i silną norma moralna, która od początku znajomości potrzebę kontaktu z nią, jak i stan psychiczny Wertera z Lottą ani jej nie pozwala na większe (zakochanie) związany z przeżywaniem skraj-    zbliżenie się do niego, ani jemu - na podjęcie

nych emocji od euforii do smutku, prowadzą- zdecydowanych działań. Werter; który przełamu-Ę do koncentracji uwagi na sobie i swych    je normy estetyczne i społeczne, nie jest wstanie

przeżyciach oraz do postrzegania świata pokonać zasady moralnej, która nie pozwala na przez pryzmat rełaqi z osobą kochaną. Miłość rozbijanie małżeństwa. Po powrocie Alberta, po to także uczucie charakteryzujące się potrze- pierwszym z nim spotkaniu (30 lipca 1771 c) bo-bą bliskości i czułości, jak również postawa hater pisze: .Wiedziałem wszystko, co i teraz polegająca na trosce, dążeniu do zapewnienia    wiem, zanim Albert przybył; wiedziałem, że nie j

drugiej osobie ochrony i bezpieczeństwa oraz mogę rościć sobie do niej żadnego prawa, nie j na gotowości do poświęceń i oddania się ko- rościłem też żadnych", muś; Widu uznaje miłość za wartość egzy- |

stencjalną, Łez której życie staje się uboższe. WPROWADZENIE DO LEKTURY PojęGtjnmiłości ewoluowało. Do XVII w. i Utwór Johanna Wolfganga Goethego jest opo- I w kulturze europejskiej .zakochanie” - naj- j wieścią o miłości - wielkiej i beznadziejnej. Nie J bardziej emocjonalna faza miłości - było i jest to jednak uczucie całkowicie niespełnio- I uznawane za chorobę ducha i słabość. Współ- ; ne. wszak Werter zaznaje troski i przyjaźni Lot- | cześnle. w wyniku zaakceptowania roman- i ty. a w przeddzień śmierci doświadcza także j tycznej Pij* miłości, rozpowszechnionej    bliskości wykraczającej poza przyjaźń-czułości