DSC01895 2

woduje zmniejszenie zużycia MW i pracochłonności wiercenia, obniśa sejsmiczne działanie wybuchów, polepsza rozdrabianie skał, _zwiększa bezpieczeństwo i niezawodność robót strzelniczych oraz daje możność kierowania działaniem wybuchu.

Przy strzelaniu milisekundowym zachodzi współdziałanie wybuchów ładunków sąsiednich serii otworów. Współdziałanie to zależy od wielkości odstępu czasu zwłoki. Zasadniczymi rozdzaja-jai współdziałania wybuchów są [85, 165, 223]:

—    interferencja fal uderzeniowych,

—    tworzenie się dodatkowych odsłoniętych powierzchni przez wybuch poprzednich serii,

—    zderzenie przemieszczających się mas skalnych, spowodowane wybuchem ładunków,

—    sumowanie się naprężeń ostatecznych.

Interferencja fal uderzeniowych. Zachodzi ona wówczas, gdy zgodne są kierunki przemieszczenia cząstek masywu skalnego poprzedzających i następujących po sobie wybuchów, tj. przebiegów fal uderzeniowych. Następuje przy tym zwiększenie sumarycznego przemieszczenia się, naprężenia i rozpadu masywu skalnego. Dla maksymalnego wykorzystania energii wybuchu ważne są odstępy czasu między kolejnymi wybuchami czyli tzw. czas opóźnienia. Wybuch następny w stosunku do poprzedzającego powinien następować po takim czasie aby drganie sprężyste poprzedniego wybuchu nie zdążyło zaniknąć, lecz zostało wzmocnione drganiem kolejnego wybuchu Powoduje to nakładanie się drgań, co zwiększa działanie burzące w masywie skalnym. Aby efektywność tego działania była duża, muszą istnieć dodatkowe powierzchnie obnażenia. W skałach szczelinowatych amplituda fal znaczniej zmniejsza się, przez co zmniejsza się również ich rola w rozdrabianiu skały. W tym -przypadku słuszność hipotezy interferencji fal uderzeniowych jest wątpliwa.

Ostatnio niektórzy badacze poddają w wątpliwość możliwość interferencji fal uderzeniowych. Uważają oni, że czas trwania drgań sprężystych w masywie skalnym po wybuchu wynosi 2 do 3 ms przy odstrzeliwaniu ładunków w otworach strzałowych nor-malnośrednicowych oraz 5 do 10 ms przy odstrzeleniu ładunków w otworach strzałowych wielkośrednicowych, tj. znacznie mniej od czasów opóźnień między odstrzeliwanymi ładunkami (165],

Tworzenie się dodatkowych odsłoniętych powierzchni przez wybuch poprzednich serii. Odsłonięte powierzchnie masywu skalnego zabezpieczają tworzenie się odbitych fal rozciągających zwiększających efekt rozsadzania skał. W czasie wybuchu zachodzi przemieszczenie się skał w stronę obnażonych powierzchni. Ważna przy tym jest szerokość przestrzeni między naruszoną i nienaruszoną częścią masywu skalnego. Szerokość ta jest propor-