DSC02386

gdzie:

TW|j TW₂ - test wiadomości,

C - warunki dotychczasowe,

C* - warunki zmienione wprowadzeniem czynnika ekspeiymental-nego,

Wi; W₂ - uzyskane wyniki.

Eksperyment rozpoczyna się od przeprowadzenia w grupach kontrolnych i eksperymentalnych badań wstępnych (początkowych). W przypadku badań nad skutecznością kształcenia można do tego wykorzystać testy dydaktyczne, ale także inne metody sprawdzania i oceniania wyników kształcenia. W innych przypadkach badania te mogą polegać na pomiarze. Po zakończeniu eksperymentu prowadzi się badania końcowe, które powinny wskazać, które grupy osiągnęły lepsze rezultaty, a tym samym czy czynnik eksperymentalny (zmienna niezależna) wpłynął na zmianę wyniku uzyskanego przez grupę eksperymentalną.

Technika rotacji grup nazywana niekiedy techniką krzyżową polega na tym, że badanie jest podzielone na dwa okresy. Występują w nim również grupy eksperymentalne i kontrolne, które na przemian spełniają funkcję grupy eksperymentalnej i kontrolnej. Grupy, które w pierwszym etapie badań były grupami eksperymentalnymi, w drugim stają się kontrolnymi i odwrotnie, te które były kontrolnymi pełnią funkcję grup eksperymentalnych. Obie grupy są dla siebie układami odniesienia. Istotę tej techniki dobrze wyjaśnia poniższy schemat⁴⁰⁷.

Okresy badania	Grupa A	Grupa B
i	Sposób eksperymentalny	Sposób kontrolny
11	Sposób kontrolny	Sposób eksperymentalny

Ibid., s. 104.

Technika rotacji pomaga usunąć pewne trudności, które mogą się pojawiać w doborze grup porównawczych, aby były one w miarę równoważne. Ponadto umożliwia eliminację wpływu nieprzewidzianych czynników subiektywnych na zmienną eksperymentalną. Jest ona swoistą kombinacją techniki grup równoległych i techniki jednej grupy. Z pierwszej bierze równoczesność badania grup eksperymentalnych i kontrolnych, z drugiej czasową przemienność funkcji.

Technika jednej grupy należy do najprostszych technik eksperymentalnych. Polega na [...] wprowadzeniu do znanej sytuacji zastanej czynnika eksperymentalnego i mierzeniu zmian powstałych pod jego wpływem w ten sposób, aby możliwe było porównanie stanu początkowego ze stanem końcowym⁴⁰*. Technikę tę W. Zaczyński przedstawia w postaci następującego zapisu:

S - (B_p - C - B_k - W,)... (B_p- Cx - B_k- Wa)

gdzie:

S-sytuacja,

B_p - badanie początkowe,

Bk - badanie końcowe,

C - czynnik zastany, którego wpływ się mierzy,

Cx - czynnik eksperymentalny (zmienna niezależna), .

W|, W₂ - wyniki (badania początkowego i końcowego).

Jeżeli wynik badania końcowego (W2) jest większy od wyniku badania początkowego, to znaczy, że różnica między tymi czynnikami jest rezultatem działania czynnika eksperymentalnego (C,).

Technikę jednej grupy można przedstawić za pomocą następującego schematu⁴⁰ :

** Ibid., s. 96. ** Ibid., s. 97.

185