DSC05657

34

wanych Rójkach, (rzadziej jedcnastozgłoskowcem;, się posługiwał, nworayl do ćwierć miljona wierszy, przeważnie długich* więc olbrzymią »machinę«, jak sam s hi sinic {h»n\ iedział. W przix'iwieńst\vie do spółczesnych, co. i wyjątkiem Twardowskiego i Kochowskiego, mało pisywali, był niesłychanej płodości. Reja nią przeszedł znacznie. Z jego spuścizny dotąd nie wszystko drukowano, niejedno najciekawsze, choć krótsze, leży w Petersburgu; wiele zaginęło, jeżeli nie uda się czego jeszcze odszukać Miksturach, t. j. sylwach szlacheckich. Nawet olbrzymi Ogród Fraszek nie wyczerpał fraszek: było ich więcej, jak z Moraliów widzimy: nawet owe nietrefne Joiualitatcs, druk z roku 1747, wybór niby l Ogrodu, zawierają rzeczy, których w Ogrodzie nigdy nie było.

Myliłby się jednak grubo, ktoby wedle tej niesłychanej płodności sądził poetę, że to niby z rękawa, bez trudu i pracy, wiersze wytrząsał. Przeciwnie, i on łamał się z nimi. jak sam to drastycznie opisał w wierszu p. t.: Zrazu jak po szydle, dalej jak po mydle:

1 to leż moim zdaniem ujdzie za przysłowie:

Jest chęć, jest ma tary ja do pisania w głowie;

Papier, kałamarz, pióro na stole mię czeka.

(.o usiędę. to wstanę. Godzina docieka,

Druga, trzecia, aż obiad, aż chłopiec z obrusem.

A zwłaszcza jeśli zimie, jeśli na dniu kusem.

Nagrodzę, com omieszkał rano. po obiedzie.

Myślę, skądby ją począć? Nic mi się nie wiedzie.

Lo raz pióro omoczę, znowu go otrzepię.

Rychlej papier upluskam. niż słowo przylepię

Az wieczór, aż mrok pada. Świeca darmo gore.

Jak przy słońcu, tak przy niej wiersze mi nie spore.

W* spać. Tyleż jutro, co l wczora zrobię.

Uarmo trzewiki depce, darmo glo^ skrobię.

***>'*> ^{Wi kwa}*"^0; Ktcstkodzi leda co.

°*nn do drugiego błądząc a choć na co

Niemasz, patrzę. I będzie tak długo w] przerwy.

Póki się nie doczekam życzliwej Minerwy.

Takie aprzerwyu dzieli ze wszystkimi literatami: od spółczesnych odbiegał czemś innem. Ci napisawszy nie dlktli o swe wiersze,

nowe pisać wolą

Co miesiąc, jako drobny królik rodzi dzieci.

Odszedszy starszych kotom leda kędy w śmieci.

On przeciwnie, uocierał je z pleśni*, poprawiał je i piłował nieznużenic. Ogród i Moralia, przepisane na czysto przez »manua listę*. o tej wytężonej pracy juz nie świadczą; bruljonów jego (prócz jednego) nie posiadamy. ale z tego. co przypadkiem ocalało, możemy sądzić o lym ^heblowaniu* dzieła raz napisanego. Sowy Zaciąg np. wydrukowano wedle rękopisu, wykończonego r. 1680; zachował się jednak odpis Zaciągu z roku 1079 i porównywają oba, dostrzegamy zmian znacznych. nie rzeczowych, lecz słownych. I lak zastąpi autor słowo łacińskie polskim, szyk słów odmieni, złagodzi wyrażenie zbyt obcesowe i zawsze uznajemy trafność wyboru, odmiany, dodatku. Poeci X\ 11 w„ z jedynym Samuela Twardowskiego wyjątkiem, nie byli poetami z zawołania, rzucali poezję na długie lala odłogiem, taki Szymonowie, filolog raczej. Kochowski. historyk, nie mówiąc o Morsztynach i innych, co tylko za młodu albo okolicznościowo za pióro chwytali, nowe wiersze pisząc, starych w szpargałach odbiegając. Potocki, jak