DSCF5517

W. Budzyński, W. Szempliński

230 —

Po przedplonach zbożowych, nawożonych dawkami jak wyżej, uzyskuje się z reguły ziarno mniej wyrównane niż po okopowych. Jest to spowodowane większym porażeniem roślin przez choroby i mniej korzystną architekturą łanu. Drobniejsze ziarno charakteryzuje się większą zawartością białka kosztem skrobi, a także większym udziałem łuski. Obie te cechy są niekorzystne. Określenie dawki azotu pod jęczmień browarny po strączkowych jest bardzo trudne, bowiem ilość pozostawionego i dostępnego wiosną azotu na tym stanowisku może być bardzo zróżnicowana. Z tego względu stanowiska te powinny być przeznaczane głównie pod jęczmień pastewny.

Jęczmień z przeznaczeniem na paszę może być nawożony wyższymi dawkami azotu. Badania dowodzą, że na glebach pszennych efektywność azotu w dawkach powyżej 60 kg N/ha spada do nieopłacalnego poziomu. Z badań IUNG wynika, że zakres optymalnych dawek azotu pod jęczmień w produkcji mieści się w przedziale 70—110 kg N/ha i zależy przede wszystkim od ilości opadów w zimie, odporności na wylęganie i stopnia porażenia przez choroby (rys. 2.12). Jęczmień pastewny nawozi się podzielonymi dawkami azotu nawet wtedy, kiedy ich wysokość wynosi tylko 60—70 kg. Zapobiega się w ten sposób ewentualnemu wylęganiu wiotkiej sło-my jęczmiennej. Dawka przedsiewna powinna stanowić nie mniej niż 60% dawki całkowitej. Pozostałą część można stosować w fazie strzelania w źdźbło, wcześniej (wydłużanie 3 międzywęźla) bądź później (wydłużanie dokłosia) w zależności od pogody i stanu wegetacyjnego łanu. Jęczmień pastewny można dokarmiać azotem w wodnym roztworze mocznika z dodatkiem siarczanu magnezu. Taki sposób nawożenia zwiększa przede wszystkim zawartość i plon białka, co jest korzystną cechą paszy. W jednym zabiegu stosuje się nie więcej jak 200 litrów roztworu, o stężeniu mocznika dostosowanym do fazy rozwojowej (tab. 2.15).

W technologiach ukierunkowanych na wysoki plon nawozami uzupełniającymi powinny być mikroelementy, szczególnie miedź i mangan. Ich plonotwórcza rola zwiększa się w warunkach obfitego nawożenia azotowego i na polach bez obornika. Zasady ich stosowania podano w rozdziale 2.7. Jęczmień jest wrażliwy najbardziej na niedobór miedzi, nieco mniej manganu i najmniej na niedobór molibdenu, boru i cynku.

5.8.3. Materiał siewny i siew

Jęczmień ma duże możliwości krzewienia i tworzenia dodatkowych pędów także w przypadku silnego przemarznięcia wczesną wiosną. Dlatego w środkowo--zachodniej części kraju można go siać już w połowie marca, w centralnej Polsce oraz w Małopolsce — w trzeciej dekadzie marca, na Pomorzu środkowym, Warmii, północnym Mazowszu i Podlasiu — na przełomie marca i kwietnia, natomiast na Mazurach i Suwalszczyźnie w pierwszej dekadzie kwietnia (rys. 5.12).