DSC06755

ĄKCHITEWM KRAJOBRAZVII' PROGRA MIR ODNOWY H .SY OPOLSKIEJ

architekturą, infrastrukturą i zielenią na terenie wsi dolnośląskiej⁵. Badania te dotyczyły również wybranych elementów zagospodarowania wsi, np. szkół wiejskich⁶, dawnych trafostacjl', wód powierzchniowych⁶ czy zagród⁹. Z tego względu z dużym zainteresowaniem pracowników naukowych Instytutu spotkała się w 2001 r. propozycja Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego dotycząca współpracy w ramach Programu Odnowy Wsi Opolskiej. W roku 2001 Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Urząd Gminy Kietrz oraz mieszkańcy wsi Pilszcz leżącej w gminie Kietrz zorganizowali pilotażowe warsztaty projektowe dla pracowników i studentów kierunków architektura krajobrazu i budownictwa Akademii Rolniczej (dzisiaj Uniwersytetu Przyrodniczego) we Wrocławiu. Prace dotyczyły wsi Pilszcz, a ich celem było określenie warunków i wytycznych w zakresie ochrony jej dziedzictwa kulturowego.

1.2. CELI ZAKRES PRACY

Procesy transformacyjne, jakie obserwujemy na obszarach wiejskich, powodują zmiany w rolnictwie, całej wsi i jej otoczeniu. Realizowane modele rozwoju wsi niosą za sobą wiele ograniczeń oraz zagrożeń. W pogoni za nowoczesnością, zyskiem ekonomicznym czy wygodą tracone jest to, co na wsi jest najcenniejsze - tradycja miejsca, jej odrębność i specyficzny charakter. Stąd coraz częściej wprowadzane są takie rozwiązania, które odwołują się do przeszłości, do dorobku poprzednich pokoleń, wielofunkcyjności i wieiokulturowości obszarów wiejskich.

Podstawowe cele niniejszej pracy są następujące:

•    zaprezentowanie metody zastosowanej przy opracowaniach planów rozwoju miejscowości wykorzystywanych do planów odnowy miejscowości,

•    przedstawienie wpływu wykonanych opracowań na sposób postępowania mieszkańców wsi i ich podejście do posiadanego dziedzictwa kulturowego (w tym korzyści z kontaktów z osobami przygotowującymi plany),

•    ocena stopnia realizacji zaproponowanych koncepcji zagospodarowania wybranych obszarów wsi oraz ich wpływu na wygląd miejscowości.

W latach 2003-2008, na mocy wcześniej zawartego porozumienia (umowy intencyjnej), corocznie zawierane były umowy pomiędzy Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu (dawniej Akademią Rolniczą we Wrocławiu) a Urzędem Marszałkowskim Województwa Opolskiego na

Politechnika Białostocka, Białystok; Kuriata Z„ 2000. Lokalizacja terenów przemysłowych w planie wsi. Zeszyty naukowe AR Wrocław, Wrocław, nr XW379,85-92; Kuriata Z.. 2000. Teretorii chozjajstwiennoj aktiwnosti \vo mnogofimkcjonalnoj dierewnie. Zbomik Naucznych Statii, wypusk 4. Knuba MNS Ukrainy, Kijów, 41-49; Kuriata Z., 2003. Stan infrastruktury technicznej a rozwój zagospodarowania przestrzennego obszarów wiejskich. Inżynieria Rolnicza, 1.1. Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej, Warszawa, nr 3(45), 321-331.

Można tu przywołać opracowania m.in.: Borcz Z., 1990. Budownictwo zagrodowe. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław; Niedżwiecka-Filipiak I., Borcz Z., 1997. Zastosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii we wsiach dolnośląskich. Konferencja naukowa „Infrastruktura Techniczna Nauka-Praktyce." Osieczany. Zeszyty Naukowe, 153-160; Niedżwiecka-Filipiak I., 1998. Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym wybranych wsi Dolnego Śląska na przestrzeni XIX i XX wieku. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, Wrocław, nr 338,207-217; J Niedżwiecka-Filipiak 1., 1999. Wpływ architekmry obiektów nierolniczych na kształtowanie krajobrazu wsi (maszynopis rozprawy doktorskiej). Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej; Borcz Z., 2000. Infrastruktura terenów wiejskich. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław; Borcz Z„ 2003. Architektura wsi. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław; Kuriata Z.. 1996. Stan infrastruktury ■ technicznej i społecznej terenów wiejskich Doliny Baryczy na przykładzie wybranych wsi. Materiały konferencyjne Akademii Rolniczej w Krakowie, ; Kraków; Kuriata Z.. 1999. Droga jako element wpływający na układ przestrzenny wsi. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie, Kra- ^; ków, nr 350; Kuriata Z., 2000. Wysypisko odpadów komunalnych w planie gminy. 2000. Zeszyty Naukowe AR Kraków, Kraków, nr 72; Kuriata Z., 2001. Il'p/yw elementów infrastruktury technicznej na możliwości wyznaczania nowych terenów budowlanych. Inżynieria Rolnicza, Warszawa, nr 8,373-382.

* Zob. m.in. Borcz Z., Niedżwiecka-Filipiak I., 1995. Budynki wiejskich szkół na Dolnym Śląsku od połowy XIX wieku. Teka Komisji Architektury i Urbanistyki, T. XXVII. 43-49; Borcz Z., Niedżwiecka-Filipiak 1., 1997a. Sytuowanie budynków szkolnych w osiedlach wiejskich na przestrzeni XIX i XX wieku. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, nr 312,409-417.

Zob. m.in. Niedżwiecka-Filipiak L, 2000. Obiekty infrastruktury technicznej w krajobrazie wiejskim Dolnego Śląska. Przegląd Techniki Rolniczej i Leśnej, nr 2/2000,23-25.

Zob. m.in. Borcz Z.. Niedżwiecka-Filipiak 1., 1997b. Woda jako element krajobrazu wiejskiego, formy dziewiętnastowieczne i obecne, [w:] Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. Wydawnictwo IMUZ, Falenty, 171-176; Niedżwiecka-Filipiak 1-2001. Ranga wody w krajobrazie wsi. Architektura Krajobrazu, nr 2-3/2001,47-51,

’ Zob. min. Borcz Z., Kuriata Z.. 2000. Stodoły jako rezerwy obiektów budowlanych w rolnictwie. Przegląd Techniki Rolniczej i Leśnej nr 1/00. Warszawa; Kuriata Z., 1997. Charakterystyka budownictwa mieszkaniowego w zagrodzie sudeckiej. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, Inżynieria Środowiska IX, Wrocław; Kuriata Z., 2004. Rolo założenia folwarcznego w kształtowaniu krajobrazu wsi na przykładzie Bugaja Starego. województwo opolskie. Krajobraz i ogród wiejski. Wydawnictwo KUL, Lublin, 109-116; Potyrałn J., 2001. Adaptacja budynków zagrodowych dla potrzeb agroturystyki (maszynopis rozprawy doktorskiej). Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Akademii Rolniczej we Wrocławiu.