DSCF5583

294

H. SONGIN

dużą wrażliwość na niskie temperatury i zachwaszczenie oraz skłonność do osypuj wania się nasion podczas zbioru.

Zawartość składników pokarmowych w ziarniakach prosa (tab. 9.1) jest wprawdzie mniejsza niż w ziarniakach innych zbóż, ale kasza jaglana przewyższa kaszęj jęczmienną i ryż ilością białka, a zawartością tłuszczu ustępuje jedynie płatkom owsianym. Jest to produkt łatwo strawny, niezawierający glutenu, bogaty w wita-.: miny B| i B₂ (ma ich dwa razy więcej niż inne zboża), dzięki czemu może służyć • jako pokarm dietetyczny. Wydajność kaszy waha się w granicach 70-90%, w zależności od zawartości plewki w ziarnie.

Tabela 9.1. Zawartość (%) składników w suchej masie (Kamińska)

Wyszczególnienie	Białko	Bezazotowe	Tłuszcz	Popiół	Włókno 1
	ogółem	związki wyciągowe	surowy	surowy	surowe j
Ziarniak	13,5	72,5	4,2	3,4	9,4 l
Kasza jaglana polerowana	1,5	83,6	2,5	1,2	0,6

W niektórych krajach z prosa produkuje się spirytus, piwo, skrobię i cukier gronowy. Jest to również dobra pasza treściwa, zwłaszcza dla drobiu.

Słoma i plewy prosa (w doświadczeniach 8-12 t/ha) dorównują sianu średniej jakości i mają wyższą wartość paszową niż słoma innych zbóż. Niektóre gatunki prosa mogą być w Polsce uprawiane na zielonkę.

9.3. Charakterystyka biologiczna

Proso zwykłe (Panicum miliaceum L.), podobnie jak podstawowe gatunki zbóż, należy do rodziny traw, do plemienia prosowatych (Panicoideae). Jest to jary gati*| nek poliploidalny o liczbie chromosomów 2n = 36. Różnice w budowie wiechy (rys. 9.1) pozwalają wyróżnić kilka podgatunków (subspecies) prosa zwykłego.] Każdy podgatunek dzieli się na odmiany botaniczne, wyodrębnione na podstawiej barwy wiechy (zielona lub fioletowa) oraz koloru ziarniaka.

W Polsce jest obecnie zarejestrowana od 1956 r. odmiana hodowlana - Gier- J czyckie (ssp. effusum var. flavum), o zielonej, krótkiej, rozpierzchłej wiesze i kre-l mowych ziarniakach. Jest to odmiana wczesna, plenna, ale podatna na wylęganie, i Oprócz niej w niektóiych gospodarstwach uprawia się populacje miejscowe. Mają I one przeważnie gorsze cechy gospodarcze niż odmiana Gierczyckie. W 2000 r. do rejestru weszła nowa odmiana Jagna, cechująca się krótkim źdźbłem i wiechą orazf jasnożółtym ziarniakiem.