DSCF6220

Tabelo l

Wykaz podstawowych struktur receptoryanych owadów (za Nation, 2002)

Rodzaj sensllll Sm illiiiwkiiko

Smilln cmica

Sewilla coeloconica

Sewilla sMocouica Sewilla ampullacea

Sewilla placodea Sensilla campani/ormia

kolce lub szczeciny czuciowe. $ą znacznie mocniejszej budowy nj>

< trichoih i zwykle występują pojedynczo, a nie w grupie. Mają elastyczną oprawę i mogą mieć pojedynczy otwór (receptory fe$| lub niektóre mechanoreceploiy) lub nic pasiadaó otworu (większo^ mechanorcccpiorów)

spłaszczone włoski lub łuski czuciowe, Występują pospolicie na sWw« Lepidopm, chociaż nic każda łuska jest unerwiona i stanowi o/gan czuciowy    wĘm

postać stożka lub krótkiego i grubego wlosk może być grabo* lub cienkościenny, meperforouany (lenno- i higroreccptory), z pojedynczym otworem (kontaktowy chemorcceptor i receptor smakowy) lub z wieku* porami (receptor} węchowe), Unerwiona przez kilka lub wiele neuronów stożki lub czopki w niewielkich wgłębieniach lub znaczne zagłębione w oskórku zarówno grubo*, jak i cienkościenne. Niektóre są perforowane i działają jak receptory węchowe, niektóre nie mają porów i działają termo* lub higroreccploiy

wzniesiony stożek, może występować w zagłębieniu lub na powierzchni oskórka. Spełnia zwykle funkcje smakowe i ma jeden otwór na wierzchoifa sensoryczny kanalik, może być w kształcie stożka mieszczonego w długiej rurce lub znacznym zagłębieniu. Występują na czułkach pszczół i innych Hymenopiera

płytki z licznymi porami, o funkcji węchowej. Unerwione przez wiele neuronów, których dendrytyczne zakończenia okryte są cienkimi płytkami zanurzonymi w kanale wypełnionym cieczą. Występują na czułkach owadów z wielu rzędów

sesnsilla dzwono wata jesi unerwiona przez pojedynczy neuron, który dochodzi do malej kopulki o średnicy 20-30 pin, Czasem w środku koputki występuje unerwiony sztyft. Mogą być zagłębione w oskórku lub wystawać ponad jego powierzchnię. Generalnie informują o naprężeniach oskórka, np. ruchach występujących w jego połączeniach, ruchach przydatków ciała.

Często tworzą małe grupy wzdłuż długiej osi kończyn. Mają duże znaczenie przy ocenie pozycji przybranej przez owada, w geoiałciyźmie oraz przy chodzeniu i bieganiu

p^cptorSW spotykane u owadów f«

/    ,*    ^ ₀₍]|,ioru szerokiego zatoń lalclcklro*

i jj| _fl#^£e _fi0|_ctu po podczcmieii; mtbtmtttp-MM ł f a mechaniczne, dźwięk), wibracje

_sZtalcenia

(ermoreceptory. higroreceptory, a laki*

specjalizowane do odbioru potoZema i ro-;||Sorazjego wewnętrznej kondycji.Sąone !    stykania się różnych tkanek, między

// / * grzchni jelita. Ich nerwy czuciowe są często y/. | PW proprioreceptoryczna działa jak mectao-

i f/jfi ^„ceniający naprężenie tkanek, np. przy ocenie Wm' “tpi¹ ■

$>!'

|$|

B3

wttnnuĘ&f

wrwonaptyy

h^ror«c#aory

propnonc^y

SwHffi napięcia mięśni czy ruchów ciała, podczas

fgi chemoiweptoiy. przekazując informacje o skja-

iCyj^ijlj, Wykaz podstawowych struktur recepto-UB .u _u owadów zamieszczono w tabeli 2.

B

■■Hnan

II odbierają bodźce powodujące odkształcenia z« środowiska zewnętrznego lub z wnętrza cia-poc^ typy sensilii. Typ pierwszy jest zaopatrzony ^c‘^^ia^_oWy lub jego różnego rodzaju modyfikacje i po-V* _ń W tym typie wyróżniamy sensille: tnchoidalną

.    .    ..    .___.f—A    .

recoptory

I

ⁿ •choiM bazikoniczną (s. basiconica), celokoniczną

sarah trittata

sewilla teakowero sensiłla cełokoAkma sensilb ampułkowi

^ _jc^ j ampułkową (s. ampulacea) (lyc. 47). Do drugiego ^ ^firyzującego się obecnością neuronów wielobiegunowych

loska czy szczecinki zaliczamy sensillę dzwonkowatą senśa dzwonkowata ^m PW P^koidalną (s. placodea) (ryc. 47).

r ^ensiHe specjalizują się w odbiorze jednej lub kilku

^ jj mechanicznej. U owadów występują w trzech formach:

......... . .

płytka płatadaJna

r. dotykowych, kopułek i narządów chordotonalnych. pr* ’

wioski mogą pełnić funkcje mechanoreceptoryczne lub łączy ć

_z chemoreceptorycznymi. Wówczas stanowią strukturę wielo* gronową, gdzie jeden neuron jest wrażliwy na bodźce mechaniczne. a pozostałe na chemiczne. W zależności od struktury wio-Hodbierane są mniejsze lub większe odkształcenia mechaniczne l^gie i cienkie włoski mogą reagować nawet na niewielkie zmiany strumienia powietrza.

wioski