, „iłowanej powierzchni, żeby wiórki mogły swo-mdać Kształt pilnika dobiera się odpowiednio do obra-
płaszczyzn, trójkątny - do piłowania otworow trójkątnych,
okrągły — do powierzchni wklęsłych itp.
Przy zdejmowaniu warstwy metalu grubości 1—2 mm stosujemy piłowanie zgrubne i pilnik zdzierak. Przy zgrubnym piłowaniu, a szczególnie przy obróbce większych płaszczyzn, kierunek piłowania zmieniamy kolejno pod kątem prostym (tzw. piłowanie krzyżowe). Skok pilnika powinien być długi, a nacisk
mocny.
Po obróbce zgrubnej wyrównujemy powierzchnię przedmiotu równiakiem, zbierając warstwę metalu grubości około 0,5 mm. Końcową fazę obróbki wykańczającej stanowi piłowanie gładzikiem. W ogóle im dokładniejszą chcemy otrzymać powierzchnię, tym mniejszą stosujemy długość skoku pilnika i mniejszy nacisk na pilnik.
Jakość piłowania sprawdza się przez przykładanie krawędzi linii kontrolnej do płaszczyzny przedmiotu i obserwowanie powstałej szczeliny świetlnej, kąt sprawdza się kątomierzem, a grubość — suwmiarką.
Wzajemne dopasowywanie do siebie części współpracujących wymaga dokładnego ich wykonania, a sprawdzenie dokładności polega na zbadaniu wielkości szczeliny, świetlnej między nimi, albo na powleczeniu jednej z nich kredą lub tuszem i potarciu jej o część współpracującą.
Wyniki piłowania zależą od umiejętności ślusarza, a dokładność wykonania waha się w granicach 0,5-f-0,01 mm.
Najczęściej spotykanymi wadami piłowania są: nierówność płaszczyzn, brak prostopadłości ścian, różna grubość w różnych odcinkach przedmiotu itp. Aby temu zapobiec, należy się ściśle
stosować do ogólnych zasad piłowania, a z czasem uzyska się na-lezytą wprawę.
. . ,0 p^ov,ania należy przedmiot zamocować starannie w imadle
wioną 007^0™° ^^ pi*0Wana była w miarę możności usta-
nak powodowa/ -°Cne uchwycenie Przedmiotu nie powinno jednak powodować jego uszkodzenia przez szczęki imadła. Przed-
powicrzchmach obrabianych lub wykonane z miękkich
fThÓ7nZ\tllTC°WyT W drewnianych nakładkach w szczę-kach imadła luh w specjalnych uchwytach. W nakładkach zamo-
cowuje się także cienkie blachy, aby zapobiec drganiu. Przedmioty drobne, k ore przy obróbce trzeba obracać, zamocowuje się w rożnego rodzaju imadłach ręcznych.
Opiłki zalepiają ząbki pilnika i rysują wygładzoną powierzchnię pizedmiotu, dlatego należy często oczyszczać pilnik.
W razie zatłuszczenia przeciera się kawałkiem węgla drzewnego powierzchnie robocze pilnika, a następnie oczyszcza je szczotką. Zalepione opiłkami wręby pilników czyści się szczotką
drucianą. Jeżeli opiłki pochodzą z metali lekkich, to do ich usu- . wania używa się łopatki z blachy miedzianej, cynkowej lub mosiężnej. Łopatkę prowadzi się wzdłuż nacięć pilnika. Pilniki zanieczyszczone farbą, starym smarem itp. najlepiej wygotować w ługu sodowym lub oczyścić terpentyną.
Piłowanie ręczne pochłania stosunkowo dużo czasu i obecnie coraz częściej są stosowane pilnikarki, tj. obrabiarki przeznaczone do mechanicznego piłowania, napędzane silnikiem elektrycz
nym. Są cztery rodzaje pilnikarek, a mianowicie pilnikarki suwakowe, łańcuchowe, tarczowe i specjalne.
Wiercenie ma na celu wykonywanie okrągłych otworów za pomocą narzędzia zwanego wiertłem. W czasie wiercenia otworu wiertło wykonuje jednocześnie ruch obrotowy i ruch posuwowy prostoliniowy wzdłuż swej osi (rys. 76). Obrabiarka nadająca te ruchy wiertłu nazywa się wiertarką. Ze względu na zlozony ruch wypadkowy wiertło często się wygina i odchyla od osi co ujemnie wpływa na dokładność wykonania otworu. Wobec tego przy wierceniu głębokich otworów nadaje się wiertłu tylko ruch posuwowy a przedmiotowi ruch obrotowy lub odwrotnie.
Wiertła Do wiercenia otworów w elementach metalowych wierna, uu ostrzeniu me znne-
obecnie stosujemy wiertła kręte, P y , 7««>dni-
. , • składa się z dwocn zasacmi-
niają swych średnic. Wic i tło c
czych części: roboczej i chwytu.
63