DSCN1651

#• Podrtmwy proctfÓw odlewniczych 58

jat większa niż energia mieszaniny eutektycznej ot+B, z których pierwsza ma skład «--- a druga 100% B. Odwołując się do wcześniejszych rozważań, można sugerować, iż szybkość wzrostu poszczególnych faz podczas przemiany eutek tycznej C-*a + B jest funkcją wartości siły napędowej. Z kolei wartościom temperatury mniejszym od Tg można przypisać takie stężenia faz a i B, aby prędkości wzrostu każdej z nich były sobie równe. Jeśli tak, to mogą zaistnieć warunki dla wspólnego, sprzężonego przemieszczania się frontu krystalizacji faz eutektycznych.

Krzepnięcie eutektyki również przebiega w dwóch etapach, obejmując zarodkowanie i wzrost, przy czym przechłodzenie wymagane dla inicjacji procesu zarodkowania jest na ogół nieco mniejsze. W miarę ochładzania ciekłego stopu o składzie eutektycznym zarodkuje, a następnie wzrasta jedna z fisz, np. fisza B. Jej wzrost dokonuje się kosztem atomów B znajdujących się w pobliżu, przy jednoczesnym wzroście stężenia atomów A przed frontem krystalizacji. Zwiększenie stężenia pierwiastka A osiąga w pewnej chwili taką wartość, że staje się możliwe zarodkowanie fazy ol Sprzyja temu zwiększenie przechłodzenia fazy i do wartości A71, wyznaczonej przez odcinek między linią stabilnego likwidusu dla fazy a = A(B) a linią metastabilnego likwidusu dla fazy B (linia przerywana na rys. 1.42e). Czynnikiem sprzyjającym jest dodatkowo obecność powierzchni zarodkowania dla fazy A(B), szczególnie wówczas, gdy odznacza się ona dużą skutecznością zarodkowania katalitycznego Wzrost zarodka fazy a odbywa się wzdłuż powierzchni fazy B kosztem atomów A z najbliższego otoczenia i trwa do chwili, gdy stanie się możliwe zarodkowanie fazy B. Wielokrotne powtórzenie takiego cyklu, połączone ze wzrostem obu fisz tworzących wspólny front krystalizacji, prowadzi do utworzenia mieszaniny eutektycznęj, której przykład pokazano na rys. 1.43.

Ry-maek 1.43. Sekwencja krystalizacji mieszaniny eutek tycznej

Eutektyki przybierają bardzo różnorodne formy, zależne od rodzaju układu równowagi fazowej, krystalochemii faz, rodzaju i udziału poszczególnych faz, a także warunków wzrostu eutektyki i ewentualnej modyfikacji stopu. Jednym z kryteriów klasyfikacji eutek tyk jest geometria składników eutektyki Zgodnie z tym kryterium rozróżnia sę eutektyki: