DSCN1852

200 Subkultura

Literatura:

Metodologiczne podstawy socjologii (wybór tekstów). 1975, pod red. P. Sztompki, UJ, Kraków.

Socjologia w Polsce, 1998, pod red. /.. Krawczyka. K.Z. Sowy, Wyd. WSP, Rzeszów. Turner J.H., Turner S„ 1993, Socjologia amerykańska w poszukiwaniu tożsamości, IFiS PAN, Warszawa.

Subkultura, zob. podkultura.

Submisja, zob. mentalność.

Synchroniczność, I. Współwystępowa-nie zjawisk w czasie. 2. Sposób wyjaśniania lub opisu charakteryzujący się badaniem relacji między różnymi elementami jakiegoś zjawiska, występującymi w tym samym czasie; ujęcia statyczne. Przykładem teorii, w których dominuje ujęcie synchroniczne, jest strukturalizm lub funkcjonalizm. (A.S.)

Zob. funkcjonalizm. morfologia społeczna, statyka społeczna.

Syndrom osobowości antyspołecznej, zob. anty społeczność.

Synkretyzm, zob. amalgamacja.

System aksjonormatywny, zob. normy społeczne.

System ideologiczny, ideologiczne modele postaw zawarte w kulturze każdej grupy społecznej, odnoszące się do sytuacji różnego typu. W razie jakiegokolwiek powiązania modele te mogą być względem siebie zgodne (uznawane za zgodne) albo konfliktowe (uznawane za konfliktowe).

Większa liczba powiązanych wzajemnie, niekonfliktowych ideologicznych modeli postaw, podporządkowana logicznie ogólnemu modelowi, tworzy ideologiczny system standardów wartości i norm postępowania. Istotną cechą systemu ideologicznego jest hierarchiczny porządek zawartych w jego ramach wartości [F. Znaniecki 1971, s. 469].

Socjolog, jeśli pozostaje wyłącznic socjologiem, nie rozpatruje kwestii „prawdziwości" idei zawartych w systemie gicznym, ich logicznej zwartości itp. a cza interesuje jedynie sposób, w jaki określone idee są interpretowane i stosowane w praktycznych działaniach uczestników grupy; inaczej mówiąc, ujmuje te idee ze „współczynnikiem humanistycznym”.

System ideologiczny powstaje zazwyczaj jako twórcza próba rozwiązania dostrzeganych konfliktów. Twórczość może tu polegać zarówno na sformułowaniu oryginalnej ideologii, jak też na przyjęciu już sformułowanej ideologii i stosowaniu jej do rozwiązywania aktualnych i przyszłych problemów grupy lub społeczności. Niektóre systemy ideologiczne, wyrażone najpierw jako ideały, są - w rezultacie działań społecznych ich twórców i zorganizowanych zwolenników - akceptowane przez szersze zbiorowości; system nabiera mocy oddziaływania — normy i standardy stają się wiążące dla uczestników zbiorowości. Warunkiem siły oddziaływania systemu ideologicznego jest jego kompleksowość i jednocześnie „zwartość oblicza". Zwiększaniu zasięgu oddziaływania systemu ideologicznego towarzyszy zazwyczaj postępująca integracja wielu mniejszych grup. Aby system mógł spełniać tę funkcję, musi. z jednej strony, odzwierciedlać różnorodność grup, do których apeluje - różnorodność ich sytuacji. interesów, dążeń. Konsekwentnie, ideologia powinna cechować się pewnym minimum złożoności. Z drugiej strony -ideologia stara się przedstawić jako mało istotne faktyczne różnice między grupami Ponadto, by ideologia miała szansę akceptacji na „rynku idei", wymaga umiejętnego propagowania. W końcu należy powiedzieć, iż nie można naukowo „udowodnić”, że w określonej sytuacji akceptacja konkretnego systemu ideologicznego jest historyczną koniecznością. Akceptacja taka, jeśli następuje, jest przede wszystkim wynikiem czynności społecznych zainicjowanych praw jednostki i grupy zainteresowane w tym. b> ludzie realizowali wartości i postępowa"