DSCN3873

~/z:

BBPOiY hAPEDOm

uoo m sooo looootrfs*

Rys. 105. Schemat pracy

l f    ^r<    sprzęgła elastycznego

a—praca ustabilizowana, b— raptowny wzrost obciążenia na kole napędzanym 1,3—zderzak, 2— sprężyna, 4 — wieniec napędzanego koła zębatego, 5— wałek napędzający

Jeśli nastąpi jakakolwiek gwałtowna zmiana momentu obrotowego, łączniki składające się 3 zderzaków 1 i 3 oraz sprężyny 2 zostają ściśnięte, powodując przesunięcie kątowe watka 5 wzglądem wieńca zębatego 4 i złagodzenie w ten sposób obciążeń powstających od sil

. i

bezwładności, związanych z nagłą zmianą prędkości obrotowej wirnika. Łożyska sprężarki znajdują się przeważnie w specjalnych obudowach, do których jest doprowadzone powietrza pod ciśnieniem w celu zapobieżenia wysysania z nich oleju smarującego.

4.2 UKŁAD ZAPŁONOWY

Układ zapłonowy służy do tego, aby w odpowiedniej chwili w cylindrze następował zapłon mieszanki. Do tego celu służą świece zapłonowe, zaopatrzone w dwie elektrody, między którymi przeskakuje iskra elektryczna, powodująca zapalenie się mieszanki (rys. 106).

Rys. 106. Wykres przebiegu zmiany długości Iskry, w zależności od prędkości obrotowej silnika 1 — zapłon akumulatorowy, 2—późny zapłon iskrownikowy, 3—wczesny zapłon iskrownikowy

W silnikach, lotniczych źródłem prądu są przeważnie iskrowniki.

Układ zapłonowy silnika lotniczego ma następujące elementy: dwa iskrowniki

>    świece zapłonowe, po dwie na każdy cylinder,

>    ekranowane przewody,

>    wyłączniki.

Zdwojenie iskrowników i świec zapłonowych jest podyktowane względami niezawodności działania. Ze względu na to, że spalanie mieszanki wymaga określonego czasu, zapłon musi być wywołany, zanim tłok dojdzie do położenia ZZ. Ten wcześniejszy zapłon jest nazywany wyprzedzeniem zapłonu i określany kątem położenia wału korbowego przed doj§_Cf_{ern tłoka} doi ZZ (p. rozdz. 3.4).

Wyprzedzenie zapłonu musi być tak dobrane, aby możliwe było całkowite spalanie mieszanki oraz aby nie powodować spalania stukowego występującego wtedy, gdy zapłon jest zbyt wczesny i tłok jest hamowany przez- rozprężające się gazy spalinowe (zwiększenie się ciśnienia spowodowane spalaniem mieszanki przed dojściem tłoka do ZZ). W nowoczesnych silnikach wyprzedzenie zapłonu zmieniane jest automatycznie zależnie od prędkości obrotowej wału korbowego.

Wytwarzanie iskry między elektrodami świecy zapłonowej wymaga wysokiego napięcia (od 4000 do 15 000 V). Na wartość potrzebnego napięcia mają wpływ takie parametry, jak odległość między elektrodami świecy, temperatura mieszanki, współczynnik nadmiaru powietrza oraz ciśnienie w cylindrze. Najniższe napięcie (4000... 5000 V) jest potrzebne wtedy, gdy gorący silnik pracuje z małą prędkością obrotową. Wysokie napięcie (5000... 10 000 V) jest

potrzebne do rozruchu silnika w niskich temperaturach. Najwyższe napięcie (10 000......15

000 V) jest wymagane w czasie pracy silnika z dużą prędkością obrotową i na ubogiej mieszance (przy dużym współczynniku nadmiaru powietrza).

Praca układu zapłonowego powoduje zakłócenia w odbiorze radiowym wskutek powstawania silnych prądów indukcyjnych. W celu zmniejszenia tych zakłóceń poszczególne elementy układu są specjalnie ekranowane.

4.2.1 ISKROWNIKI

Zależnie od układu konstrukcyjnego rozróżnia się trzy zasadnicze typy iskrowników:

1 • z wirującym uzwojeniem i nieruchomym magnesem,

2.    z wirującym magnesem i nieruchomym uzwojeniem,

3.    z nieruchomym magnesem oraz uzwojeniem i wirującą kotwicą spełniającą zadanie komutatora.

Typ pierwszy to urządzenie najstarsze, dawniej stosowane powszechnie. We współczesnych silnikach lotniczych jest stosowany typ drugi, który ostatnio jest wypierany przez typ trzeci. Niezależnie od typu, iskrowniki mogą być dwu- lub cztero-iskrowe. Iskrownik dwuiskrowy daje dwie iskry w czasie jednego obrotu wału iskrownika. Iskrownik czteroiskrowy daje cztery iskry. Iskrownik ma następujące zasadnicze elementy: y układ magnesów stałych, y rdzeń z uzwojeniem pierwotnym i wtórnym, y rozdzielacz,

y przerywacz z kondensatorem,

> regulator wyprzedzenia zapłonu

Strona 114

Strona 115