DSC83

CELE SZCZEGÓŁOWE W NAUCE ZINDYWIDUALIZOWANEJ

Do tej pory zajmowaliśmy się głównie celami ogólnymi i szczegółowymi w odniesieniu do społeczności, grup i klas. Ale można ich także używać do ukierunkowania i nadania struktury intencjom edukacyjnym wobec indywidualnego ucznia, często uczącego się w sposób niezależny. Oprócz osiągnięć intelektualnych, emocjonalnych i osobistych — zidny widualizowane cele szczegółowe mogą też przynosić zyski długoterminowe. Przykładowo, uczeń może brać większą odpowiedzialność za swą naukę, przez co wzrasta jego umiejętność uczenia się także innych rzeczy. Przyjrzymy się bliżej trzem obszarom, w których cele zindywidualizowane mogą odgrywać ważną rolę: szkoła podstawowa ze szczególnym uwzględnieniem uczniów mających trudności w nauce, nauczanie grup o zróżnicowanych zdolnościach oraz prace badawcze i studia specjalne.

Jeśli idzie o szkołę podstawową i kształcenie dzieci mających trudności w nauce (zwłaszcza w czytaniu), można wyszczególnić, najlepiej w kategoriach operacyjnych lub wykonawczych, krótkoterminowe cele zindywidualizowane, które bardzo pomogą nauczycielowi (i/lub rodzicowi, jeśli jest w naukę dziecka zaangażowany) w upewnieniu się co do systematyczności i akumulowania się postępów. Warunkiem powodzenia na tym etapie jest ustalanie celów szczegółowych w zależności od częstotliwości zajęć, ilości ćwiczeń i rodzaju stosowanych nagród. Dodatkowo potrzebny jest dobrze przemyślany system rejestrowania osiągnięć ucznia, który pozwoliłby sprawdzać jego postępy z biegiem czasu. Ramka 19 wymienia te i inne czynniki, które należy mieć na uwadze, używając w takim kontekście celów zindywidualizowanych. Oczywiście im uczniowie starsi, tym większy mogą mieć udział w określaniu celów szczegółowych.

Jeśli nauczyciel stosuje cele zindywidualizowane w nauczaniu grup o zróżnicowanych zdolnościach, do tego zapewne w połączeniu z kartami lekcyjnymi, musi mieć dogłębną wiedzę na temat różnic indywidualnych swoich uczniów. Jak wspominamy w dalszej części tej książki, będzie to od niego wymagać nie tylko wiedzy o ich możliwościach intelektualnych, ale także o tym, kto potrzebuje więcej czasu, komu brak pewności siebie albo kto jest impulsywny. Na tym etapie możliwy jest udział uczniów w formułowaniu celów szczegółowych.

Cele zindywidualizowane odgrywają zasadniczą rolę w prowadzeniu prac badawczych i studiów specjalnych. Jest to widoczne zwłaszcza wtedy, gdy stanowią one część zajęć GCSE. Prace badawcze omawiamy nieco dokładniej w dalszej części tej książki, ale udział ucznia ma podstawowe znaczenie na etapie formułowania i negocjowania celów ogólnych i szczegółowych.