DSC66

ewentualni* z cementytem i wtrąceniami niemetalicznymi, a także grafit o roż Grafit jest bardzo miękki, a jego wytrzymałość jest bliska zeru może się tworzy-jako płatkowy na skutek przemiany eutektoidafnej austenitu lub w wyniku rozpt

politechnika Kierunek: Transport

POZNAŃSKA ----

Studia stacjonarne i njestacjonj

LABO RA TORIuw*imteloznawstwQ z obróbką cieplną I

białym poddanym długouw m nu wyżarzaniu w temp. nieznacznie niższej od solidusu W stopach eutektycznych grafit wydziela się z cieczy w postaci drobnych płatków w eutekłyce grafitowej Grube płatki grafitu pierwotnego wydzielają się w czasie krzepnięcia żeliw nadeutektycznych

Żeliwa szare mogą cechować się strukturą osnowy: ferrytyczną, ferrytyczno ■- periityczną oraz pertityczną. W strukturze żeliwa szarego - poza osnową metaliczną - występuje również grafit płatkowy, steadyt (eutektyka fosforowa) oraz wtrącenia niemetaliczne.

W zależności od struktury osnowy żeliwo sferoidalne może być ferrytyczne, ferrytyczno-pertityczne lub perlityczne. Osnową może być też bainit lub martenzyt odpuszczony, uzyskiwany po dodatkowej obróbce cieplnej. Żeliwo sferoidalne krzepnie zwykle, jako perlityczne lub ferrytyczno-periityczne. Jeśii dobór składu chemicznego żeliwa i sposobu chłodzenia nie zapewnia uzyskania osnowy ferrytycznej bezpośrednio po odlewaniu, żeliwo można poddać dodatkowemu wyżarzaniu. Po nagrzaniu do ok. 850 - 920°C zachodzi przemiana perlitu w ausenit, który po ochłodzeniu do temperatury pomżei eutektoidalnej, zwykle 720-800°C, podczas wygrzewania przez ok.10 h przemienia się w ferryt i grafit Żeliwa sferoidalne są stosowane między innymi na wały korbowe, koła zębate, walce, pierścienie tłokowe, rury.

Pomiary twardości metodą Vickersa

Statyczne metody pomiaru twardości polegają na wciskaniu wgłębnika w badany materiał poza granicę sprężystości, do spowodowania odkształceń trwałych. Przy zastosowaniu tych metod twardość można określić, jako miarę odporności materiału na odkształcenia trwale, powstające w wyniku wciskania wgłębnika.

W metodzie Vichersa obowiązuje ta sama zasada, co w metodzie Brinella. jednak istotną różnicą jest kształt wgłębnika - ostrosłup o podstawie czworoboku foremnego, o kącie wewnętrznym między ścianami wynoszącym 136°. Wartość twardości w tej metodzie jest wyznaczana, jako stosunek siły obciążającej wgłębnik do pola powierzchni odcisku o kształcie rombu Podczas dokonywania pomiaru bardzo ważne jest dobranie obciążenia wgłębnika, w zakresie od 0, 1 do 1 (kG) - stosowane przy pomiarach mikrotwardości, i do 120 kG - dla makrotwardości. Odczytując z twardościomierza przekątna odcisku (mm), w oparciu o nią z tabel odczytuje się wartość HV.

Szczegóły dotyczące pomiarów twardości można znalezć w PN-EN ISO 6507-1 „Pomiar twardości sposobem '/ickersa. Metodyka badań’, którą załączono do instrukcji.

LITERATURA

1, Barbacki A., (red ), Metaloznawstwo dla mechaników, Skrypt uczelniany Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej 1995

2 Dobrzański L. A Podstawy nauki o materiałach > n>etaloznawstwo. WNT. Warszawa 2002

3.    Przybyłowicz K Metaloznawstwo

4.    Praca zbiorowa Metaloznawstwo dla mechaników Skrypt PP

5.    PN-EN ISO 6507-1 Pomiar twardości sposobem W>ersa. Metodyka badań