DSC940

. , _do obliczenia, może ona jednak pokazać, w jak,_m nicowania trąd na    _Qwać poglądy . prakiyk, religijne

jednosik. goiow ^ _dokonac- sublelmejszych rozróżnień z odrębnych ^ . „„emują z różnymi zasobami rel,gi_Jnyn)i «*y ludźmi, kiórzy (a) P* _w „ową. synkretyczną całość , (_C) zachód' colage"). (W •*» _insp,_racji w hybrydycznych formach, które j_ed ^Uji)

odrębno^ p.erwo.nychm^ J    _(akiego

ze sobą wspólne    ^ _()no p^wod w zgo<i_zje"

T^,COzroS dominacją jednej -radycj, wyznaniowej. Na pr,^ malną czy oficjał ą    ^ bez trudu godzić swoje osobjj

wielu Fihpnfczyk    _re,j_gjj_nymi . duchowymi z p_r,_ek₀

zainteresowanie ro y _zdecydowanie katolickie, namem. ze ich krajeP° ^J^ _zr<5żnicowanie religijne jako _p

-;

ZZZZZZZZi ■w**' r*'7^T^{- ,nm}"'

zróżnicowaniem, rywalizacją . sporadycznym, konn.klam. pomiędzy róż-nymi formami wyrazu religii islamskiej, choc zakres zróżnicowania stanowi pozostaje stosunkowo niewielki. Błędem byłoby więc ignorowanie wewnętrznego zróżnicowania tradycji wyznaniowych o silnej, niema 1 monopolistycznej tradycji, zwłaszcza gdyby intensywność lub stopień owego zróżnicowania wykazywały tendencję wzrostową.

Krótko mówiąc, pojęcie zróżnicowania religijnego z całą pewnością nie jest proste. Jest ono złożone i pełne niuansów, co oznacza, że oceny znaczenia różnych wskaźników zróżnicowania zmieniają się w zależności od warunków politycznych i celów badawczych. Nie ma jednego, neutralnego, obiektywnego i uniwersalnego sposobu oceny stopnia czy rodzaju zróżnicowania religijnego.

Fakt, że zróżnicowanie religijne można określać na wiele odmiennych

posobóu, wpływa bezpośrednio na stopień publicznej akceptacji religii

raz na znaczenie przypisywane „pluralizmowi religijnemu”. Postaram się

^na^ Pokazać, że sposobem użycia takich pojęć, jak „zr^^>n,r'^nu/'^łn,/ł” ⁰ ''

newien r7vłf»lnv

kceptacja" w różnych znaczeniach pluralizmu, rządzi 'ządek.

__yNA akceptacja lub uznanie 5P<>L^|,x/

ó/.nia się nie ^ty^,ko P°^z‘^omenri zróżnicowania religij-ziomcrn akceptacji różnych religii i grup wyznaniowych ^cakŻC ^ch podmiotów sfery publicznej¹. Jest to znów opisowy, t*Z°' „rawon¹⁰⁰⁰^ wymiar religii publicznej. Próbując oszacować. " *rt«^z p _aC]n i uznaniem cieszą się różne grupy religijne, opisuję, ^ j_użn ^akCe£d_ności. pewien stan rzeczy. Ten sposób oglądu publicznego ^ nie t#^{z lru}‘ _{jc zaW}iera żadnego normatywnego czy wartościującego ',1,1,cza fe^|l?" _{mj s}|₀wy, dotyczy on różnic między sposobami, według

^men^,u "" _sję działać wspólnotom religijnym i uznaje się je za część jakich po^

jej. Zakres akceptacji i uznania obejmuje całe spektrum po-

sfery astralnych ustępstw, przez chłodną tolerancję i gorącą aprobatę.

sta*-' ⁰⁰    . p_rawne. Jest to swoisty barometr stosunków zarówno pomię-

p° Rębnymi wspólnotami religijnymi, jak i pomiędzy religiami, społe-^dZLstwcm a państwem.

^C * Akceptacja” i „uznanie” - terminy niewątpliwie mgliste - mają kilka rniarów. W pierwszym rzędzie to rozwiązania prawne i konstytucyjne 'kreślajn ^żnice między poszczególnymi grupami religijnymi w kontekście °_h formalnych uprawnień, swobód i możliwości działania. Rozwiązania te obejmują stosunki pomiędzy religią a państwem, ponieważ dotyczą między innymi praw podatkowych oraz umów z odpowiednimi władzami w takich kwestiach, jak prawo lub obowiązek władz religijnych do zgłaszania urodzeń, małżeństw i zgonów lub współuczestniczenia w edukacji dzieci w szkołach państwowych. W krajach posiadających religię panującą lub inne podstawy konstytucyjne pozwalające przyznać pierwszeństwo jakiejś konkretnej tradycji wyznaniowej, stosunki pomiędzy państwem a religiami mogą być nawet bliższe, jak w przypadku Iranu czy Tajlandii. Te prawne i konstytucyjne rozw iązania wynikają z różnych uwarunkowań historycznych i ideologicznych. co pokazała Franęoise Champion (1999) w swojej pracy dotv-

¹ Ta podstawowa, choć często pomijana kwestia pojawiła się w raporcie Rady Europy

(2002: 8) .Zróżnicowanie religijne w Europie Środkowej i Wschodniej jest i bezspornym, mc oznacza to jednak, źc w tym samym czasie i tym samym stopniu

wszystkich krajach tego regionu wzrasta pluralizm religijny (który jest cz'

innym)"    __